Nghiên cứu của Brown, Wolfe, & O’Neil (2023) trong Tạp chí Tâm lý học Scandinavia khám phá tác động của ánh sáng mờ có thể thay đổi sức hút của nam giới đối với phụ nữ.
Mặc dù sức mạnh thể chất thường được xem là một yếu tố hấp dẫn trong mối quan hệ giữa nam và nữ, nghiên cứu này chỉ ra rằng trong các tình huống ánh sáng mờ hoặc thiếu sáng, sức mạnh thể chất có thể trở thành một yếu tố giảm sức hút của nam giới đối với phụ nữ, thay vì tăng cường sự hấp dẫn.
Điều này được lý giải là phụ nữ có xu hướng tìm kiếm những đối tác ít gây nguy hiểm trong các tình huống không chắc chắn và tiềm ẩn nguy cơ. Các yếu tố môi trường, đặc biệt là ánh sáng, có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến việc đánh giá các đặc điểm xã hội của nam giới, bao gồm cả sức mạnh thể chất.
Bối Cảnh Tiến Hóa: Cân Nhắc Giữa Rủi Ro và Lợi Ích Trong Việc lựa chọn bạn đời
Cân Nhắc Rủi Ro và Lợi Ích
Theo các nghiên cứu tiến hóa, việc lựa chọn bạn đời của phụ nữ có sự liên quan mật thiết đến khả năng đánh giá mối đe dọa và nhận thức về an toàn trong các tình huống xã hội.
Phụ nữ đã phát triển các cơ chế tâm lý để nhận diện và phản ứng với những tình huống có thể gây nguy hiểm, giúp tối ưu hóa khả năng sống sót và bảo vệ con cái trong suốt lịch sử tiến hóa của loài người.
Một trong những yếu tố quan trọng mà phụ nữ thường đánh giá khi lựa chọn bạn đời là sức mạnh thể chất của đối tác, vì sức mạnh này liên quan đến khả năng bảo vệ, cung cấp thức ăn, và giúp bảo vệ gia đình khỏi các mối đe dọa bên ngoài (Buss, 2003).
Tuy nhiên, sự đánh giá này không phải luôn luôn mang tính đơn giản và cố định. Trong các môi trường không rõ ràng hoặc trong những tình huống thiếu ánh sáng (như trong bóng tối hoặc ánh sáng mờ), sức mạnh thể chất có thể không còn là sức hút của nam giới nữa.
Thực tế, trong những tình huống như vậy, sức mạnh thể chất của nam giới có thể tạo ra cảm giác nguy hiểm đối với phụ nữ.
Khi ánh sáng không đủ rõ ràng để phụ nữ có thể đánh giá tình huống một cách chính xác, họ có thể cảm thấy rằng sức mạnh không phải là sức hút của nam giới hoặc là sự bảo vệ, mà có thể biến thành một mối đe dọa tiềm ẩn, nhất là khi không thể đoán trước được hành vi của người đàn ông trong bóng tối.
Điều này phản ánh một sự thay đổi trong cách mà phụ nữ đánh giá mối quan hệ giữa sức mạnh và nguy hiểm, từ đó điều chỉnh sự lựa chọn bạn đời của mình dựa trên các yếu tố môi trường thay đổi.
Sức Mạnh Thể Chất và Mối Đe Dọa
Sức mạnh thể chất, mặc dù thường được coi là dấu hiệu của khả năng bảo vệ và là một yếu tố chứng tỏ sức hút của nam giới trong những môi trường có ánh sáng đầy đủ, lại có thể tạo ra những tác động ngược lại trong bối cảnh ánh sáng mờ hoặc bóng tối.
Các nghiên cứu tiến hóa chỉ ra rằng trong các tình huống không xác định, phụ nữ có thể cảm thấy mối đe dọa từ các hành vi hung hăng hoặc các hành vi kiểm soát liên quan đến sức mạnh thể chất của nam giới.
Sự hung hăng này có thể xuất hiện dưới dạng sự chiếm hữu, hành vi đe dọa, hoặc các hành vi bạo lực tiềm tàng, đặc biệt là khi các tín hiệu xã hội từ đối phương không rõ ràng hoặc không thể nhận diện trong bóng tối (Archer, 2004).
Khi ánh sáng yếu, các phụ nữ có thể không thể phân biệt giữa một người đàn ông có sức mạnh thể chất nhằm bảo vệ và một người đàn ông có thể sử dụng sức mạnh đó để thống trị hoặc gây hại.
Trong một số tình huống, ánh sáng mờ làm tăng cảm giác lo lắng và không an toàn, khiến cho các hành vi tiềm ẩn của một người đàn ông mạnh mẽ trở nên đáng ngờ và dễ bị hiểu lầm là mối đe dọa.
Điều này có thể dẫn đến việc giảm sức hút của nam giới trong trường hợp này và thay vào đó, phụ nữ có thể chọn lựa các đối tác ít có khả năng gây hại hoặc ít có biểu hiện của sự thống trị, như những người có thân hình nhỏ bé hoặc những người không thể hiện sự hung hăng mạnh mẽ.
Nghiên cứu về Điều Kiện Ánh Sáng Và Sức Hút của Nam Giới
- Mẫu Nghiên Cứu: Nghiên cứu sử dụng mẫu gồm 124 phụ nữ, chủ yếu trong độ tuổi từ 18 đến 22, đến từ một hội nữ sinh tại khu vực miền Đông Nam nước Mỹ. Các tham gia viên này đều có khả năng tự đánh giá mức độ sẵn sàng tương tác của mình với nam giới trong các tình huống xã hội khác nhau.
- Thí Nghiệm: Thí nghiệm bao gồm việc cho các tham gia viên xem hình ảnh của các đối tượng nam với các mức độ sức mạnh thể chất khác nhau dưới hai điều kiện ánh sáng: ánh sáng mờ và ánh sáng đầy đủ. Các đối tượng nam này được đánh giá theo các tình huống giả định về mức độ sẵn sàng tương tác và mức độ hấp dẫn.
- Đánh Giá: Mức độ sẵn sàng tương tác của phụ nữ được đánh giá thông qua các tình huống xã hội giả định, trong đó họ phải quyết định xem có muốn tiếp cận hoặc tương tác với đối tượng nam trong mỗi tình huống ánh sáng.
- Kết quả:
- Ánh Sáng Mờ: Các kết quả cho thấy rằng trong môi trường ánh sáng mờ, phụ nữ có xu hướng ít sẵn sàng tương tác với nam giới mạnh mẽ. Nam giới có sức mạnh thể chất cao trong điều kiện ánh sáng mờ bị giảm mức độ hấp dẫn và được coi là nguy hiểm hơn so với những nam giới có sức mạnh yếu hơn, những người được cho là dễ tiếp cận hơn và ít có khả năng gây hại.
- Ánh Sáng Đầy Đủ: Trong điều kiện ánh sáng đầy đủ, không có sự khác biệt rõ rệt trong sức hút của nam giới mạnh mẽ so với những người có sức mạnh thể chất yếu hơn. Điều này cho thấy rằng khi điều kiện ánh sáng đủ rõ ràng, phụ nữ có thể đánh giá các đặc điểm xã hội khác của nam giới mà không bị ảnh hưởng quá lớn bởi sức mạnh thể chất.
Tại sao Ánh Sáng Mờ Thay Đổi Sức Hút Của Nam Giới
Nghiên cứu phát hiện rằng ánh sáng mờ làm giảm đáng kể sự sẵn sàng của phụ nữ khi tương tác với người đàn ông mạnh mẽ về thể chất. Ngược lại, người đàn ông yếu hơn lại được đánh giá là dễ tiếp cận và thoải mái hơn trong điều kiện ánh sáng mờ.
Trong môi trường ánh sáng đầy đủ, mức độ hấp dẫn và mức độ tham gia của người đàn ông mạnh mẽ không thay đổi nhiều, cho thấy sức mạnh không mang lại lợi thế hay bất lợi rõ rệt trong điều kiện này. Tuy nhiên, trong môi trường ánh sáng mờ, sức mạnh thể chất của người đàn ông mạnh mẽ lại được xem là mối đe dọa lớn hơn là sự bảo vệ.
Một cách thú vị, người đàn ông yếu hơn lại được đánh giá là dễ tiếp cận hơn trong bóng tối so với trong điều kiện ánh sáng. Điều này cho thấy rằng trong các môi trường mơ hồ, phụ nữ có thể ưu tiên những tương tác xã hội ít rủi ro hơn, ưu tiên những người đàn ông có vẻ ngoài ít thể hiện sức mạnh.
Ưu Tiên Tiến Hóa và Bối Cảnh Môi Trường
Nghiên cứu của Brown et al. (2023) xây dựng trên các công trình trước đây trong tâm lý học tiến hóa, đặc biệt là của Buss (2003) và Gangestad & Simpson (2000), những người đã khám phá cách sở thích của phụ nữ đối với các đặc điểm nam giới, như sức mạnh thể chất, thay đổi tùy theo các tín hiệu môi trường.
Nghiên cứu của Buss (2003) cho thấy phụ nữ thường bị thu hút bởi nam giới có sức mạnh thể chất vì nó biểu thị khả năng bảo vệ và sức khỏe sinh sản.
Tuy nhiên, sức hút của nam giới sẽ bị điều chỉnh bởi bối cảnh. Gangestad và Simpson (2000) đã chỉ ra rằng trong những môi trường được cho là nguy hiểm hơn, chẳng hạn như những nơi có các tín hiệu mơ hồ hoặc có tính đe dọa, phụ nữ có xu hướng ưa chuộng nam giới mạnh mẽ hơn.
Ngược lại, nghiên cứu của Brown et al. (2023) chỉ ra rằng trong môi trường ánh sáng mờ, phụ nữ lại thấy sức mạnh thể chất làm sức hút của nam giới ít đi.
Kết quả này rất đáng chú ý khi xét đến việc ánh sáng mờ làm tăng sự không chắc chắn, điều này có thể làm tăng mức độ nhạy cảm của phụ nữ đối với những mối đe dọa tiềm ẩn.
Điều này phù hợp với nghiên cứu trước đây về việc phát hiện mối đe dọa, chẳng hạn như nghiên cứu của Grillon et al. (1994), cho thấy trong điều kiện ánh sáng yếu, nhận thức về mối đe dọa được tăng cường, khiến các cá nhân trở nên thận trọng hơn và có xu hướng tránh rủi ro.
Do đó, trong môi trường ánh sáng mờ, phụ nữ có thể cảm thấy nam giới mạnh mẽ nguy hiểm hơn, vì các động lực quyền lực liên quan đến sức mạnh thể chất có thể được coi là nguồn gốc của sự hung hăng hoặc kiểm soát.
Nhận Thức Về Sự Hung Hăng và Sức Mạnh Thể Chất
Theo nghiên cứu của Archer (2004) về sự hung hăng và sự thống trị, kết quả của nghiên cứu này cho thấy sức mạnh thể chất có thể bị coi là một mối đe dọa trong các tình huống có tầm nhìn hạn chế.
Nghiên cứu của Archer chỉ ra rằng mặc dù sức mạnh thể chất là sức hút của nam giới trong những tình huống mà sự an toàn được bảo đảm, nhưng trong các tình huống không chắc chắn hoặc ánh sáng mờ, sức mạnh thể chất có thể gợi lên sự hung hăng và thống trị.
Điều này có thể làm giảm sự sẵn sàng của phụ nữ khi tương tác với nam giới có sức mạnh lớn, đặc biệt khi họ không thể đánh giá đầy đủ ý định của đối phương trong môi trường không rõ ràng.
Cũng theo nghiên cứu của Brown et al. (2023) khi cho thấy ánh sáng mờ khiến phụ nữ ít có xu hướng tiếp cận hoặc tương tác với những người đàn ông mà họ cảm thấy mạnh mẽ, vì lo sợ sự hung hăng hoặc nguy hiểm.
Tác Động Của Ánh Sáng Đến Các Tương Tác Xã Hội
Kết quả nghiên cứu cũng bổ sung vào cơ sở nghiên cứu rộng lớn về cách các yếu tố môi trường như ánh sáng ảnh hưởng đến các tương tác xã hội và quyết định hành vi.
Nghiên cứu của Eibach, Libby và Gilovich (2015) nhấn mạnh rằng ánh sáng mờ có thể tăng cường cảm giác sợ hãi và phòng thủ, làm cho các cá nhân trở nên thận trọng hơn trong các tình huống xã hội.
Hiệu ứng này đặc biệt rõ rệt trong nghiên cứu của Brown et al. (2023), khi ánh sáng mờ làm thay đổi cách phụ nữ đánh giá sức mạnh thể chất của nam giới từ đó làm giảm sức hút của nam giới.
Ngược lại, trong môi trường ánh sáng đầy đủ, không có sự khác biệt rõ rệt về sức hút của nam giới với sức mạnh thể chất khác nhau, điều này cho thấy rằng khi điều kiện ánh sáng đủ rõ ràng, phụ nữ có thể đánh giá các đặc điểm xã hội khác không có tính đe dọa, như tính cách hay hành vi xã hội.
Trong các nghiên cứu khác của Schaller et al. (2007), cũng nhấn mạnh vai trò của các tín hiệu môi trường rõ ràng trong việc điều chỉnh các đánh giá xã hội.
Các Tín Hiệu Môi Trường và sức hút của nam giới
Kết quả của Brown et al. (2023) cũng phù hợp với các nghiên cứu rộng hơn về cách các tín hiệu môi trường có thể ảnh hưởng đến sức hút của nam giới.
Nghiên cứu trước đây, như của Eibach et al. (2015), cho thấy rằng trong những môi trường không chắc chắn, các cá nhân có xu hướng tập trung vào sự an toàn và mối đe dọa tiềm ẩn.
Nghiên cứu của Brown et al. (2023) mở rộng khái niệm này bằng cách chứng minh rằng ánh sáng mờ không chỉ tăng cường nhận thức về nguy hiểm mà còn thay đổi sở thích đối với các đặc điểm thể chất (như sức mạnh).
Điều này trái ngược với các môi trường nơi mức độ đe dọa thấp hoặc rõ ràng, chẳng hạn như trong các căn phòng sáng, nơi phụ nữ có thể tập trung vào những phẩm chất khác ngoài sức mạnh thể chất.
Vì vậy, trong khi nhiều nghiên cứu (ví dụ: Gangestad & Simpson, 2000) đã chỉ ra rằng sức mạnh thể chất là một đặc điểm quan trọng mà phụ nữ ưa thích trong những môi trường được cho là nguy hiểm,
Brown et al. (2023) cho thấy rằng sở thích này có thể thay đổi mạnh mẽ trong các điều kiện môi trường khác nhau, chẳng hạn như trong ánh sáng mờ.
Nhận thức về mối đe dọa và khả năng đánh giá đầy đủ mức độ nguy hiểm ảnh hưởng rất lớn đến cách phụ nữ đánh giá các đối tác tiềm năng trong các bối cảnh khác nhau.
Một lời từ PSYEZ
Nghiên cứu này cung cấp những hiểu biết quan trọng về cách các yếu tố môi trường, như ánh sáng mờ, ảnh hưởng đến sở thích xã hội của phụ nữ cũng như sức hút của nam giới đối với phụ nữ.
Các động lực giữa nhận thức về sự bảo vệ, mối đe dọa và rủi ro cho thấy rằng sở thích của phụ nữ đối với sức mạnh thể chất ở nam giới phụ thuộc rất nhiều vào bối cảnh.
Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của các tín hiệu môi trường trong việc hình thành hành vi xã hội, minh họa cách các thích ứng tiến hóa tương tác với các bối cảnh xã hội hiện đại.
Nguồn Tham Khảo
Archer, J. (2004). The influence of physical strength and aggression on perceptions of men’s attractiveness. Personality and Individual Differences, 37(6), 1427-1437. https://doi.org/10.1016/j.paid.2004.01.019
Brown, M., Wolfe, K., & O’Neil, B. A. (2023). The impact of dim lighting on women’s willingness to interact with physically strong men. Scandinavian Journal of Psychology, 64(6), 987-993. https://doi.org/10.1111/sjop.12996
Buss, D. M. (2003). The evolution of desire: Strategies of human mating. Basic Books.
Eibach, R. P., Libby, L. K., & Gilovich, T. (2015). The “night effect”: Fear of the dark and its impact on behavior. Journal of Experimental Psychology: General, 144(3), 451-459. https://doi.org/10.1037/xge0000066
Gangestad, S. W., & Simpson, J. A. (2000). The evolution of human mating: Trade-offs and strategic pluralism. Behavioral and Brain Sciences, 23(4), 573-644. https://doi.org/10.1017/S0140525X0000337X
Grillon, C., Ameli, R., & Goddard, A. (1994). The role of darkness in threat detection and avoidance. Behavioral Neuroscience, 108(3), 613-620. https://doi.org/10.1037/0735-7044.108.3.613
Schaller, M., Park, J. H., & Faulkner, J. (2007). Immediate detection of threat. Personality and Social Psychology Bulletin, 33(6), 766-776. https://doi.org/10.1177/0146167207301023
