Thí nghiệm Milgram, được tiến hành vào đầu những năm 1960 bởi nhà tâm lý học Stanley Milgram, là một trong những nghiên cứu nổi tiếng và gây tranh cãi nhất trong lịch sử tâm lý học xã hội. Nó nhằm mục đích điều tra mức độ mà mọi người sẽ tuân theo lệnh từ một người có thẩm quyền, ngay cả khi những lệnh đó liên quan đến việc gây hại cho người khác. Kết quả của thí nghiệm vừa gây sốc vừa sâu sắc, cho thấy sức mạnh của thẩm quyền trong việc ảnh hưởng đến hành vi của con người.
Tiểu sử Milgram
Ông đã tiến hành một thí nghiệm tập trung vào xung đột giữa sự tuân theo thẩm quyền và lương tâm cá nhân.
Milgram (1963) đã xem xét các biện minh cho hành vi diệt chủng do những người bị buộc tội đưa ra tại phiên tòa xét xử tội phạm chiến tranh Nuremberg trong Thế chiến II. Lời biện hộ của họ thường dựa trên sự tuân thủ – rằng họ chỉ làm theo lệnh của cấp trên.
Các thí nghiệm bắt đầu vào tháng 7 năm 1961, một năm sau phiên tòa xét xử Adolf Eichmann ở Jerusalem. Milgram đã thiết kế thí nghiệm này để trả lời câu hỏi:
Có thể nào Eichmann và hàng triệu đồng phạm của ông ta trong cuộc diệt chủng Holocaust chỉ làm theo lệnh? Chúng ta có thể gọi tất cả bọn họ là đồng phạm không?” (Milgram, 1974).
Milgram (1963) muốn tìm hiểu xem người Đức có đặc biệt tuân theo những người có thẩm quyền hay không, vì đây là lời giải thích phổ biến cho các vụ giết người của Đức Quốc xã trong Thế chiến II.
Thí nghiệm Milgram (1963)
Mục tiêu
Nghiên cứu được thiết kế để đo lường mức độ tuân thủ của người tham gia đối với người có thẩm quyền khi họ được yêu cầu thực hiện những hành động trái với lương tâm cá nhân của họ.
Cụ thể, nghiên cứu này nhằm định lượng mức độ gây sốc mà những người tham gia sẵn sàng gây ra cho người khác dưới hình thức thí nghiệm học tập khi được người có thẩm quyền hướng dẫn làm như vậy.
Milgram cũng nghiên cứu các điều kiện mà con người tuân theo hoặc không tuân theo thẩm quyền và các cơ chế tâm lý (lý do) đằng sau sự tuân theo và không tuân theo.
Mẫu nghiên cứu
- Quy mô: Nghiên cứu có sự tham gia của 40 nam giới trong độ tuổi từ 20 đến 50.
- Phương pháp: Người tham gia được tuyển dụng thông qua quảng cáo trên báo và thư chào hàng trực tiếp. Tất cả các đối tượng đều tin rằng họ tự nguyện tham gia vào một nghiên cứu về trí nhớ và học tập tại Đại học Yale. Phương pháp này được gọi là lấy mẫu tình nguyện hoặc tự chọn.
- Nhân khẩu học: Những người tham gia được chọn từ New Haven và các cộng đồng xung quanh. Mẫu bao gồm nhiều nghề nghiệp khác nhau, bao gồm nhân viên bưu điện, giáo viên trung học, nhân viên bán hàng, kỹ sư và công nhân. Những người tham gia có trình độ học vấn từ những người chưa tốt nghiệp tiểu học đến những người có bằng tiến sĩ và các bằng cấp chuyên môn khác.
- Bồi thường: Người tham gia được trả 4,50 đô la cho sự tham gia của họ vào thí nghiệm. Tuy nhiên, họ được thông báo rằng khoản thanh toán chỉ đơn giản là để đến phòng thí nghiệm, bất kể điều gì xảy ra sau khi họ đến.
Cách tiến hành
Quy trình này bao gồm việc ghép đôi những người tham gia với một người đồng phạm (thầy Wallace), phân công vai trò thông qua một cuộc rút thăm gian lận và thiết lập một tình huống trong đó người tham gia (luôn là giáo viên) được hướng dẫn sốc điện người đồng phạm (học viên) nếu họ trả lời sai một bài tập ghi nhớ.
- Người tham gia và người cộng sự rút một mảnh giấy từ một chiếc mũ để xác định vai trò của họ.
- Bản vẽ được sắp xếp sao cho cả hai tờ giấy đều có chữ “Giáo viên”.
- Người tham gia ‘thực sự’ luôn là người đầu tiên đưa ra lựa chọn.
- Điều này đảm bảo rằng chủ thể ngây thơ (người tham gia thực sự) luôn được giao vai trò là giáo viên, trong khi người đồng phạm luôn là người học.
Trước khi “rút thăm” để quyết định ai sẽ trở thành giáo viên và ai sẽ trở thành học viên, Milgram đã nói với những người tham gia về tác động của hình phạt đối với việc học:
Chúng ta biết rất ít về tác động của hình phạt đối với việc học. Điều này là do hầu như không có nghiên cứu khoa học nào được tiến hành (trên con người). Chúng ta không biết mức độ hình phạt nào là tốt nhất cho việc học/liệu nó có lợi cho việc học hay không; Chúng ta cũng không biết mức độ khác biệt giữa người đưa ra hình phạt: Vì vậy, trong nghiên cứu này, chúng tôi tập hợp những người từ các nghề nghiệp khác nhau (để kiểm tra điều này); Chúng tôi muốn biết những người khác nhau có ảnh hưởng như thế nào đến nhau với tư cách là giáo viên và người học.
Người học (ông Wallace) bị đưa vào một căn phòng và bị trói vào một thiết bị ghế điện.
Giáo viên (người tham gia thực sự) và người thử nghiệm (một người đồng phạm tên là ông William) đi vào một căn phòng riêng bên cạnh, nơi có máy phát điện giật.
‘Nhiệm vụ học tập’
Giáo viên (người tham gia thực sự) được đưa ra một loạt 10 từ để đọc cho người học (người đồng lõa), với 7 câu trả lời sai được xác định trước, đạt tới 105 vôn.
Sau vòng thực hành, danh sách thứ hai được đưa ra và giáo viên được yêu cầu lặp lại quy trình cho đến khi tất cả các cặp từ được học đúng.
Người tham gia (giáo viên) đọc danh sách thứ hai các cặp từ cho người học. Sau đó, người tham gia đọc một từ trong mỗi cặp và đưa ra bốn lựa chọn có thể cho từ phù hợp.
Người học phải chỉ ra từ nào ban đầu được ghép nối với từ đầu tiên bằng cách nhấn một trong bốn công tắc.
Nhiệm vụ này đóng vai trò là cái cớ để thực hiện các cú sốc, cho phép những người thử nghiệm nghiên cứu sự tuân thủ thẩm quyền trong một bối cảnh được kiểm soát.
Mỗi câu trả lời sai đều gây sốc, trong khi câu trả lời đúng sẽ chuyển quá trình sang từ tiếp theo.
Máy phát điện sốc giả
Những cú sốc trong thí nghiệm về sự vâng lời của Stanley Milgram không phải là thật. Những “người học” là những diễn viên tham gia vào thí nghiệm và thực tế không nhận được bất kỳ cú sốc nào.
Tuy nhiên, các “giáo viên” (những người tham gia thực sự của nghiên cứu) tin rằng những cú sốc là có thật, điều này rất quan trọng đối với thí nghiệm nhằm đo lường mức độ tuân theo những người có thẩm quyền ngay cả khi điều đó liên quan đến việc gây hại cho người khác.
Người tham gia bị sốc điện nhẹ 45v vào cổ tay để thuyết phục họ rằng cú sốc là có thật. Milgram quan sát qua một tấm gương một chiều.
- Thiết bị bao gồm 30 công tắc đòn bẩy hoặc nút bấm.
- Mỗi công tắc đều được dán nhãn rõ ràng với mức điện áp.
- Dải điện áp trải dài từ 15 vôn đến 450 vôn.
- Điện áp tăng thêm 15 vôn giữa mỗi lần chuyển mạch.
- Khi nhấn công tắc, đèn đỏ sẽ sáng lên, tiếng vo ve điện phát ra và đèn xanh có ghi “nguồn điện áp” sẽ sáng lên.
- Mức điện áp được dán nhãn từ “Sốc nhẹ” đến “XXX”.
Người học (người đóng giả)
Người học (Ông Wallace) là một đồng phạm (kẻ ngốc) giả vờ là một người tham gia thực sự. Ông 47 tuổi, ôn hòa, người Mỹ gốc Ireland và là một kế toán viên ngoài đời thực.
Người học được đưa vào một phòng riêng và bị trói vào một thiết bị ghế điện. Anh ta được gắn các điện cực vào cổ tay bằng keo dán (để tránh phồng rộp). Người thử nghiệm giải thích rằng các dây đai là để ngăn ngừa chuyển động quá mức.
Phản ứng của người học được xác định trước, với lịch trình khoảng ba câu trả lời sai cho một câu trả lời đúng. Giao thức chuẩn hóa này được sử dụng cho tất cả 40 người tham gia.
Người học vẫn tiếp tục đưa ra câu trả lời (phần lớn là không chính xác) cho đến khi bị sốc điện 300v và phát ra tiếng kêu đau đớn khi bị sốc điện.
Khi truyền điện áp 300v, người học sẽ đập vào tường phòng và người tham gia sẽ nghe thấy tiếng động này.
Người học ngừng trả lời câu hỏi sau khi bị điện giật 300v.
Sau khi bị sốc điện 315v, anh ta lại bị đập liên tục và sau đó không có phản hồi nào cho các câu hỏi và không ai nghe thấy anh ta nói gì nữa.
Người thử nghiệm (nhân vật có thẩm quyền liên minh)
Ngoài ra còn có một “người thử nghiệm” mặc áo khoác phòng thí nghiệm màu xám, do một diễn viên thủ vai (một giáo viên sinh học nam 31 tuổi, mặc áo khoác có tên là “Ông William”. Ông mặc áo khoác kỹ thuật viên màu xám và có phong thái nghiêm nghị).
Người thử nghiệm (ông Williams) hướng dẫn giáo viên (người tham gia thực sự) sốc điện mỗi lần học viên mắc lỗi, tăng mức độ sốc lên 15 vôn sau mỗi lỗi.
Ông khuyên những người tham gia nên đợi 5-10 giây trước khi coi việc không trả lời là câu trả lời sai và tăng mức độ sốc lên một bước mỗi lần người học không trả lời đúng. Người tham gia đã sốc bằng cách nhấn nút trên máy tạo sốc.
Ngoài ra, người thử nghiệm yêu cầu giáo viên thông báo mức điện áp trước khi thực hiện mỗi lần sốc điện.
Khi giáo viên từ chối gây sốc, người thử nghiệm (ông Williams) đã hướng dẫn một loạt các mệnh lệnh/kích thích chuẩn hóa để đảm bảo chúng tiếp tục.
Có bốn lệnh tiêu chuẩn, được viết sẵn, và nếu không tuân thủ lệnh nào thì người thử nghiệm (ông Williams) sẽ đọc lệnh tiếp theo, cứ tiếp tục như vậy.
Nếu một lần thúc đẩy không thành công hoặc người tham gia nhất quyết muốn dừng lại, người thử nghiệm sẽ chuyển sang lần tiếp theo, v.v.
Giọng điệu cứng rắn nhưng không thô lỗ. Những lời thúc giục được lặp lại nếu người tham gia tỏ ra miễn cưỡng muốn tiếp tục.
- Câu lệnh 1 : Xin hãy tiếp tục / xin hãy tiếp tục.
- Câu lệnh 2: Thí nghiệm yêu cầu bạn phải tiếp tục.
- Câu lệnh 3: Điều hoàn toàn cần thiết là bạn phải tiếp tục.
- Câu lệnh 4: Bạn không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tiếp tục.
Những sự thúc đẩy này phải được sử dụng theo thứ tự và bắt đầu lại cho mỗi nỗ lực thách thức mới (Milgram, 1974, tr. 21).
Nếu nỗ lực cuối cùng không thành công hoặc người tham gia ngừng đọc các từ thì nghiên cứu sẽ kết thúc.
Sẽ có những lời nhắc nhở đặc biệt nếu có vấn đề về chấn thương vật lý;
- Mặc dù cú sốc có thể gây đau đớn, nhưng không có tổn thương mô vĩnh viễn nào xảy ra, vì vậy hãy tiếp tục.
- Cho dù người học có thích hay không, bạn phải tiếp tục cho đến khi họ học đúng tất cả các cặp từ. Vì vậy, hãy tiếp tục.
Kết quả thí nghiệm
- 65% (hai phần ba) người tham gia (tức là giáo viên) tiếp tục ở mức cao nhất là 450 vôn. Tất cả những người tham gia tiếp tục ở mức 300 vôn.
- 14 người tham gia bất chấp đã dừng lại sớm: 5 người dừng lại ở mức 300v, 4 người dừng ở mức 315v, 2 người dừng ở mức 330v và 1 người dừng ở mức 345v, 360v và 375v.
- Milgram đã thực hiện nhiều hơn một thí nghiệm – ông đã thực hiện 18 biến thể của nghiên cứu của mình. Tất cả những gì ông làm là thay đổi tình huống (IV) để xem điều này ảnh hưởng đến sự vâng lời (DV) như thế nào.
Kết quả bổ sung:
- Những người tham gia thường có biểu hiện căng thẳng cực độ, bao gồm đổ mồ hôi, cắn môi, run rẩy, nói lắp, bấm móng tay vào da thịt và cười khúc khích.
- Một số người tham gia đã có những cơn cười dữ dội, không thể kiểm soát được.
- Trong cuộc phỏng vấn sau thử nghiệm, các đối tượng đánh giá mức độ đau của một vài cú sốc cuối cùng trên thang điểm 14. Phản ứng theo phương thức là 14 (cực kỳ đau đớn) với mức trung bình là 13,42.
Kết luận
- Mọi người có vẻ tuân thủ người có thẩm quyền hơn chúng ta mong đợi. Những cá nhân bình thường có khả năng tuân theo lệnh của người có thẩm quyền, thậm chí đến mức có thể gây hại cho một người vô tội.
- Khi mọi người được lệnh hành động mang tính phá hoại, họ sẽ trải qua mức độ căng thẳng và lo lắng cao.
- Mọi người sẵn sàng làm hại người khác nếu trách nhiệm bị tước bỏ và chuyển cho người khác.
Các yếu tố tình huống ảnh hưởng đến sự vâng lời
Giải thích riêng cho hành vi của những người tham gia có thể là có điều gì đó trong con người họ khiến họ tuân thủ, nhưng một lời giải thích thực tế hơn là hoàn cảnh họ gặp phải đã ảnh hưởng đến họ và khiến họ hành động theo cách mà họ đã làm.
Một số khía cạnh của tình huống có thể ảnh hưởng đến hành vi của họ bao gồm tính trang trọng của địa điểm, hành vi của người thử nghiệm và thực tế là đó là một thí nghiệm mà họ đã tình nguyện và được trả tiền.
- Thẩm quyền của tổ chức: Sự liên kết của thí nghiệm với Đại học Yale mang lại cho nó độ tin cậy và tính hợp pháp đáng kể.
- Đồng phục có thẩm quyền: Người thử nghiệm mặc áo khoác phòng thí nghiệm màu xám của kỹ thuật viên thể hiện thẩm quyền và địa vị khoa học.
- Giảm thiểu hậu quả: Việc tách biệt về mặt vật lý với người học làm giảm tác động về mặt cảm xúc của hành động của người tham gia.
- Trách nhiệm được chia sẻ: Sự hiện diện của người thử nghiệm cho phép những người tham gia cảm thấy họ không phải chịu trách nhiệm hoàn toàn cho hành động của mình.
- Bản chất dần dần của nhiệm vụ: Cường độ sốc tăng dần khiến người tham gia khó xác định được điểm từ chối rõ ràng.
- Thời gian suy ngẫm hạn chế: Sự diễn biến nhanh chóng của các sự kiện khiến người tham gia có ít cơ hội để cân nhắc kỹ lưỡng về hành động của mình.
- Nghĩa vụ theo hợp đồng: Sau khi đồng ý tham gia, các đối tượng cảm thấy có cam kết thực hiện thí nghiệm cho đến cùng.
Mọi người có xu hướng tuân theo lệnh của người khác nếu họ nhận ra thẩm quyền của họ là đúng về mặt đạo đức và/hoặc dựa trên pháp lý. Phản ứng này đối với thẩm quyền hợp pháp được học trong nhiều tình huống khác nhau, ví dụ như trong gia đình, trường học và nơi làm việc.
Milgram đã tóm tắt trong bài viết “Những nguy hiểm của sự vâng lời” (Milgram 1974), ông viết:
“Các khía cạnh pháp lý và triết học của sự tuân thủ có tầm quan trọng to lớn, nhưng chúng lại nói lên rất ít về cách hầu hết mọi người cư xử trong những tình huống cụ thể.
Tôi đã tiến hành một thí nghiệm đơn giản tại Đại học Yale để kiểm tra mức độ đau đớn mà một công dân bình thường có thể gây ra cho người khác chỉ vì anh ta được một nhà khoa học thực nghiệm ra lệnh làm như vậy.
Quyền lực cứng rắn đã phải đối đầu với mệnh lệnh đạo đức mạnh mẽ nhất của những người tham gia nhằm chống lại việc làm tổn thương người khác, và với tiếng kêu la của nạn nhân vang vọng trong tai những người tham gia, quyền lực thường xuyên chiến thắng.
Sự sẵn sàng cực độ của người lớn trong việc làm bất cứ điều gì theo lệnh của một người có thẩm quyền chính là phát hiện chính của nghiên cứu và là thực tế đòi hỏi lời giải thích cấp bách nhất”.
Các biến thể của thí nghiệm Milgram
Thí nghiệm Milgram được thực hiện nhiều lần, trong đó Milgram (1965) đã thay đổi quy trình cơ bản (thay đổi IV). Bằng cách này, Milgram có thể xác định được những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự vâng lời (DV).
Sự vâng lời được đo bằng số lượng người tham gia bị sốc điện lên đến mức tối đa 450 vôn (65% trong nghiên cứu ban đầu). Stanley Milgram đã tiến hành tổng cộng 23 biến thể (còn gọi là điều kiện hoặc thí nghiệm) của nghiên cứu vâng lời ban đầu của ông:
Tổng cộng có 636 người tham gia được thử nghiệm trong 18 nghiên cứu biến thể được tiến hành từ năm 1961 đến năm 1962 tại Đại học Yale.
Đồng phục thí nghiệm
Trong nghiên cứu cơ bản ban đầu – người thử nghiệm mặc áo khoác phòng thí nghiệm màu xám để tượng trưng cho quyền lực của mình (một loại đồng phục).
Chiếc áo khoác phòng thí nghiệm mà người thử nghiệm mặc trong nghiên cứu ban đầu đóng vai trò là biểu tượng quan trọng của thẩm quyền khoa học giúp tăng sự tuân thủ. Chiếc áo khoác phòng thí nghiệm truyền tải sự chuyên môn và tính hợp pháp, khiến những người tham gia thấy người thử nghiệm đáng tin cậy và đáng tin hơn.
Milgram đã thực hiện một biến thể trong đó người thử nghiệm được gọi đi vì có cuộc gọi điện thoại ngay khi bắt đầu quy trình.
Vai trò của người thử nghiệm sau đó được đảm nhiệm bởi một ‘thành viên bình thường của công chúng’ (một người đồng phạm) mặc quần áo thường ngày thay vì áo khoác phòng thí nghiệm. Mức độ tuân thủ giảm xuống còn 20%.
Thay đổi địa điểm: Nghiên cứu về cơ sở Mountain View
Milgram đã tiến hành thí nghiệm này tại một loạt văn phòng trong một tòa nhà xuống cấp, khẳng định rằng nó có liên quan đến “Hiệp hội nghiên cứu Bridgeport” chứ không phải Yale.
Vẻ ngoài bình thường của phòng thí nghiệm được thiết kế để kiểm tra xem uy tín của Yale có khuyến khích sự tuân thủ hay không. Những người tham gia được dẫn dắt để tin rằng một công ty nghiên cứu tư nhân đã thử nghiệm.
Trong bối cảnh không phải trường đại học này, tỷ lệ vâng lời giảm xuống còn 47,5% so với 65% trong các thí nghiệm ban đầu của Yale. Điều này cho thấy tình trạng vị trí ảnh hưởng đến sự vâng lời.
Các công ty nghiên cứu tư nhân được coi là kém uy tín hơn một số trường đại học, điều này ảnh hưởng đến hành vi. Trong những điều kiện này, dễ dàng từ bỏ niềm tin vào sự đàng hoàng cần thiết của người thử nghiệm.
Bối cảnh trường đại học ấn tượng đã củng cố thêm thẩm quyền của người thử nghiệm và truyền tải sự chấp thuận ngầm đối với nghiên cứu.
Milgram đã quay phim biến thể này cho bộ phim tài liệu Obedience của mình, nhưng không công bố kết quả trong các bài báo học thuật của mình. Nghiên cứu này chỉ được biết đến rộng rãi hơn khi các tài liệu lưu trữ, bao gồm ghi chú, phim và dữ liệu của ông, được các nhà nghiên cứu sau này như Perry (2013) nghiên cứu trong những thập kỷ sau khi Milgram qua đời.
Điều kiện 2 giáo viên
Khi những người tham gia có thể hướng dẫn một trợ lý (người đồng phạm) nhấn công tắc, 92,5% bị sốc điện lên mức tối đa 450 vôn.
Cho phép người tham gia hướng dẫn trợ lý nhấn công tắc sốc giúp giảm bớt trách nhiệm cá nhân và có thể làm giảm nhận thức về việc gây hại trực tiếp.
Bằng cách quy các hành động cho trợ lý thay vì cho chính họ, những người tham gia có thể dễ dàng biện minh cho việc gây sốc điện lên mức tối đa 450 vôn, thể hiện ở tỷ lệ tuân thủ là 92,5%.
Khi trách nhiệm cá nhân giảm đi, sự tuân thủ sẽ tăng lên. Điều này liên quan đến Lý thuyết đại lý của Milgram.
Điều kiện tiệm cận cảm ứng
Giáo viên đã phải ép tay học viên xuống tấm điện cực khi học viên từ chối tham gia sau khi bị điện giật 150 vôn. Sự tuân thủ giảm xuống còn 30%.
Việc ép tay người học vào tấm điện giật sau khi có dòng điện 150 vôn đã kết nối vật lý giáo viên với hậu quả của hành động của họ. Phản hồi xúc giác trực tiếp này làm tăng trách nhiệm cá nhân của giáo viên.
Không còn bị che chắn khỏi phản ứng của người học, khoảng cách gần cho phép người tham gia nhận thức rõ hơn về tác hại mà họ gây ra, giảm mức độ tuân thủ xuống 30%. Khoảng cách vật lý và hành động gián tiếp trong thiết lập ban đầu giúp hợp lý hóa việc tuân thủ người thử nghiệm dễ dàng hơn.
Người tham gia không còn được bảo vệ/bảo vệ khỏi hậu quả của hành động của mình nữa.
Xem thêm: Thí nghiệm đường đồng dạng Solomon Asch
Điều kiện hỗ trợ xã hội
Khi hai đồng phạm nêu gương bất chấp bằng cách từ chối tiếp tục gây sốc, đặc biệt là ở mức 150 vôn, điều này cũng cho phép người tham gia thực sự chống lại chính quyền.
Hai người tham gia khác (đồng minh) cũng là giáo viên nhưng từ chối tuân thủ. Đồng minh 1 dừng ở mức 150 vôn, và Đồng minh 2 dừng ở mức 210 vôn.
Sự bất tuân của họ cung cấp bằng chứng xã hội rằng việc bất tuân là có thể chấp nhận được. Mô hình thách thức này đã hạ thấp sự tuân thủ xuống chỉ còn 10% so với 65% nếu không có sự hỗ trợ xã hội như vậy. Nó chứng minh rằng mô hình xã hội có thể xác thực việc thách thức thẩm quyền.
Sự hiện diện của những người khác được nhìn thấy là không tuân theo người có thẩm quyền sẽ làm giảm mức độ tuân theo xuống còn 10%.
Điều kiện từ xa
Sẽ dễ dàng hơn để chống lại các mệnh lệnh từ người có thẩm quyền nếu họ không ở gần. Khi người thử nghiệm hướng dẫn và nhắc nhở giáo viên qua điện thoại từ một phòng khác, mức độ tuân thủ giảm xuống còn 20,5%.
Nhiều người tham gia gian lận và bỏ lỡ các cú sốc hoặc cung cấp điện áp thấp hơn so với yêu cầu của người thử nghiệm. Sự gần gũi của những người có thẩm quyền ảnh hưởng đến sự tuân thủ.
Sự vắng mặt về mặt vật lý của người có thẩm quyền cho phép những người tham gia hành động tự do hơn theo khuynh hướng đạo đức của riêng họ thay vì theo lệnh của người thử nghiệm. Điều này làm nổi bật vai trò của sự hiện diện trực tiếp của người có thẩm quyền trong việc ảnh hưởng đến hành vi.
Một lý do chính khiến các nghiên cứu về sự vâng lời làm mọi người say mê là Milgram đã trình bày chúng như một thí nghiệm khoa học, tự coi mình là một “nhà khoa học có căn cứ thực nghiệm” so với các nhà triết học. Ông tuyên bố rằng ông đã thay đổi các yếu tố một cách có hệ thống để thay đổi tỷ lệ vâng lời.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây sử dụng hồ sơ lưu trữ cho thấy lời kể của Milgram về việc chuẩn hóa quy trình là sai lệch. Ví dụ, ông đã công bố danh sách các sản phẩm tiêu chuẩn mà người thử nghiệm sử dụng khi những người tham gia đặt câu hỏi về việc tiếp tục. Milgram cho biết những sản phẩm này được cung cấp đồng đều với giọng điệu chắc chắn nhưng lịch sự.
Phân tích băng ghi âm, Gibson (2013) phát hiện ra sự khác biệt đáng kể so với giao thức đã công bố – các sản phẩm khác nhau giữa các lần thử nghiệm. Vấn đề không phải là Milgram đã làm khoa học kém, mà là các tài liệu lưu trữ cho thấy những hạn chế của tài khoản sách giáo khoa về quy trình “chuẩn hóa” của ông.
Dữ liệu định tính như phản hồi của người tham gia, ghi chú của Milgram và hành động của các nhà nghiên cứu cung cấp một bức tranh đầy đủ hơn, lộn xộn hơn so với câu chuyện “chính thức” của các nghiên cứu về sự vâng lời. Đối với sinh viên tâm lý học, điều này cho thấy cách báo cáo khoa học có thể đánh bóng các phát hiện theo cách đi chệch khỏi thực tế ít gọn gàng hơn.
Đánh giá quan trọng
Mô tả không chính xác về phương pháp sản xuất
Một lý do chính khiến các nghiên cứu về sự vâng lời làm mọi người say mê là Milgram (1974) đã trình bày chúng như một thí nghiệm khoa học, tự coi mình là một “nhà khoa học có căn cứ thực nghiệm” so với các nhà triết học. Ông tuyên bố rằng ông đã thay đổi các yếu tố một cách có hệ thống để thay đổi tỷ lệ vâng lời.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây sử dụng hồ sơ lưu trữ cho thấy lời giải thích của Milgram về việc chuẩn hóa quy trình là sai lệch. Ví dụ, ông đã công bố danh sách các sản phẩm tiêu chuẩn mà người thử nghiệm sử dụng khi những người tham gia đặt câu hỏi về việc tiếp tục. Milgram cho biết những sản phẩm này được cung cấp đồng đều với giọng điệu chắc chắn nhưng lịch sự (Gibson, 2013; Perry, 2013; Russell, 2010).
Nghiên cứu lưu trữ của Perry (2013) đã tiết lộ một sự khác biệt khác giữa lời kể đã công bố của Milgram và các sự kiện thực tế. Milgram tuyên bố các cú thúc chuẩn đã được sử dụng khi những người tham gia phản kháng, nhưng phân tích băng ghi âm của Perry cho thấy người thử nghiệm thường ứng biến các cú thúc cưỡng bức hơn ngoài kịch bản được cho là.
Sự thúc đẩy ngoài kịch bản này khác nhau giữa các thí nghiệm và người tham gia, và đặc biệt phổ biến với những người tham gia là nữ khi không tìm thấy sự khác biệt về sự tuân thủ giữa các giới tính – cho thấy sự ứng biến đã ảnh hưởng đến kết quả. Gibson (2013) và Russell (2009) đã xác nhận sự khác biệt của người thử nghiệm so với những sự thúc đẩy cố định được cho là.
Các sản phẩm thường được kết hợp hoặc sửa đổi thay vì sử dụng nguyên văn như đã công bố.
Phân tích băng ghi âm, Gibson (2013) phát hiện ra sự khác biệt đáng kể so với giao thức đã công bố – các sản phẩm khác nhau giữa các lần thử nghiệm. Vấn đề không phải là Milgram đã làm khoa học kém, mà là các tài liệu lưu trữ cho thấy những hạn chế của tài khoản sách giáo khoa về quy trình “chuẩn hóa” của ông.
Dữ liệu định tính như phản hồi của người tham gia, ghi chú của Milgram và hành động của các nhà nghiên cứu cung cấp một bức tranh đầy đủ hơn, lộn xộn hơn so với câu chuyện “chính thức” của các nghiên cứu về sự vâng lời. Đối với sinh viên tâm lý học, điều này cho thấy cách báo cáo khoa học có thể đánh bóng các phát hiện theo cách đi chệch khỏi thực tế ít gọn gàng hơn.
Russell suy đoán sự ứng biến nhằm đạt được kết quả mà người thử nghiệm tin rằng Milgram mong muốn. Milgram dường như ngầm chấp thuận những sai lệch bằng cách không sửa chúng khi quan sát.
Điều này đặt ra những vấn đề quan trọng xung quanh sự thiên vị của người thử nghiệm ảnh hưởng đến kết quả, việc thiếu chuẩn hóa làm giảm tính hợp lệ và các vấn đề đạo đức liên quan đến việc Milgram trình bày sai các quy trình.
Thí nghiệm của Milgram thiếu tính hợp lệ bên ngoài
Các nghiên cứu Milgram được tiến hành trong điều kiện phòng thí nghiệm và chúng ta phải tự hỏi liệu điều này có cho chúng ta biết nhiều về các tình huống trong đời thực hay không.
Chúng ta tuân thủ trong nhiều tình huống thực tế tinh tế hơn nhiều so với chỉ dẫn sốc điện người khác, và sẽ rất thú vị khi xem những yếu tố nào tác động đến sự tuân thủ hàng ngày. Loại tình huống mà Milgram điều tra sẽ phù hợp hơn với bối cảnh quân sự.
Orne và Holland (1968) cáo buộc nghiên cứu của Milgram thiếu “chủ nghĩa hiện thực thử nghiệm”, tức là, những người tham gia có thể không tin vào bối cảnh thử nghiệm mà họ đang tham gia và biết rằng người học không bị điện giật.
Perry nhận xét (trang 139): “Sẽ đúng hơn khi nói rằng chỉ một nửa số người thực hiện thí nghiệm hoàn toàn tin rằng đó là sự thật và trong số đó, hai phần ba không tuân theo người thực hiện thí nghiệm”.
Mẫu của Milgram bị thiên vị
- Những người tham gia nghiên cứu của Milgram đều là nam giới. Liệu những phát hiện này có áp dụng cho phụ nữ không?
- Nghiên cứu của Milgram không thể được coi là đại diện cho dân số Hoa Kỳ vì mẫu của ông được tự chọn. Điều này là do họ chỉ trở thành người tham gia bằng cách chọn trả lời quảng cáo trên báo (tự chọn).
- Họ cũng có thể có một “tính cách tình nguyện” điển hình – không phải tất cả độc giả báo đều phản hồi nên có lẽ cần phải có loại tính cách này mới làm được như vậy.
Tuy nhiên, tổng cộng có 636 người tham gia đã được thử nghiệm trong 18 thí nghiệm riêng biệt trên khắp khu vực New Haven, được coi là khá đại diện cho một thị trấn điển hình của Mỹ.
Những phát hiện của Milgram đã được lặp lại ở nhiều nền văn hóa khác nhau và hầu hết đều đưa đến cùng kết luận như nghiên cứu ban đầu của Milgram và trong một số trường hợp cho thấy tỷ lệ vâng lời cao hơn.
Tuy nhiên, Smith và Bond (1998) chỉ ra rằng ngoại trừ Jordan (Shanab & Yahya, 1978), phần lớn các nghiên cứu này đều được tiến hành ở các nền văn hóa phương Tây công nghiệp hóa và chúng ta nên thận trọng trước khi kết luận rằng một đặc điểm chung của hành vi xã hội đã được xác định.
Báo cáo có chọn lọc các phát hiện thực nghiệm
Perry (2013) phát hiện Milgram đã bỏ sót những phát hiện từ một số thí nghiệm về sự vâng lời mà ông đã tiến hành, chỉ báo cáo những kết quả ủng hộ kết luận của ông. Một thiếu sót quan trọng là điều kiện Mối quan hệ (được tiến hành vào năm 1962 nhưng chưa được công bố), trong đó các cặp người tham gia là họ hàng hoặc người quen thân thiết.
Khi người học phản đối việc bị sốc điện, hầu hết giáo viên đều không tuân theo, trái ngược với sự nhấn mạnh của Milgram về việc tuân theo thẩm quyền.
Perry lập luận rằng Milgram có thể không công bố tỷ lệ không vâng lời 85% này vì nó làm giảm giá trị câu chuyện của ông và sẽ khó có thể bảo vệ về mặt đạo đức vì giáo viên và học viên biết rõ nhau.
Việc Milgram đưa tin có chọn lọc đã diễn giải sai lệch những phát hiện của ông. Việc ông không công bố tất cả các thí nghiệm của mình làm dấy lên các vấn đề về nghĩa vụ đạo đức của các nhà nghiên cứu trong việc báo cáo đầy đủ và có trách nhiệm các kết quả của họ, không chỉ những kết quả phù hợp với kỳ vọng của họ.
Phân tích chưa được báo cáo về thái độ hoài nghi của người tham gia và tác động của nó đến hành vi của họ
Perry (2013) đã tìm thấy bằng chứng lưu trữ cho thấy nhiều người tham gia bày tỏ sự nghi ngờ về thiết lập của thí nghiệm, tác động đến hành vi của họ. Điều này ủng hộ lời chỉ trích của Orne và Holland (1968) rằng Milgram đã bỏ qua nhận thức của người tham gia.
Những điều bất hợp lý như nguy hiểm rõ ràng, nhưng một người thử nghiệm không quan tâm có thể đã ám chỉ những người tham gia rằng sẽ không có tác hại thực sự nào xảy ra. Niềm tin vào đạo đức của Yale đã củng cố điều này. Tuy nhiên, Milgram đã không công bố phân tích của trợ lý cho thấy sự hoài nghi của người tham gia có tương quan với tỷ lệ không tuân thủ và thay đổi tùy theo điều kiện.
Những người tham gia ngoan ngoãn hoài nghi hơn về việc người học bị tổn hại. Việc báo cáo có chọn lọc này đã đưa ra những diễn giải thiên vị. Những phát hiện bổ sung chưa được báo cáo càng thách thức kết luận của Milgram.
Điều này làm nổi bật các vấn đề xung quanh việc báo cáo đầy đủ và có trách nhiệm tất cả các kết quả, không chỉ những kết quả phù hợp với kỳ vọng. Nó cho thấy bằng chứng lưu trữ khiến nghiên cứu của Milgram trở thành một tác phẩm kinh điển gây tranh cãi với các phương pháp và kết luận đáng ngờ.
Các vấn đề đạo đức
Những lo ngại tiềm ẩn về mặt đạo đức liên quan đến nghiên cứu của Milgram về sự vâng lời là gì?
Mặc dù không phải là “đóng góp cho tâm lý học” theo nghĩa truyền thống, nhưng các thí nghiệm về sự vâng lời của Milgram đã làm dấy lên cuộc tranh luận đáng kể về đạo đức trong nghiên cứu tâm lý.
Chấp thuận
Baumrind (1964) đã chỉ trích vấn đề đạo đức trong nghiên cứu của Milgram vì những người tham gia không được phép đưa ra sự đồng ý tham gia nghiên cứu.
Những người tham gia cho rằng thí nghiệm này vô hại và mong đợi được đối xử một cách tôn trọng.
Sau những nghiên cứu như của Milgram, APA và BPS hiện yêu cầu các nhà nghiên cứu cung cấp cho người tham gia nhiều thông tin hơn trước khi họ đồng ý tham gia nghiên cứu.
Lừa dối
Những người tham gia thực sự tin rằng họ đang gây sốc cho một người thật và không biết rằng người học là đồng phạm của Milgram.
Tuy nhiên, Milgram lập luận rằng “ảo ảnh được sử dụng khi cần thiết để tạo tiền đề cho việc tiết lộ một số sự thật khó nắm bắt”.
Milgram cũng phỏng vấn những người tham gia sau đó để tìm hiểu tác động của sự lừa dối. Rõ ràng, 83,7% nói rằng họ “vui mừng khi được tham gia thí nghiệm” và 1,3% nói rằng họ ước mình không tham gia.
Bảo vệ người tham gia
Những người tham gia đã phải đối mặt với những tình huống cực kỳ căng thẳng có khả năng gây ra tác hại về mặt tâm lý. Nhiều người tham gia đã bị đau khổ rõ rệt (Baumrind, 1964).
Các dấu hiệu căng thẳng bao gồm run rẩy, đổ mồ hôi, nói lắp, cười một cách lo lắng, cắn môi và cắm móng tay vào lòng bàn tay. Ba người tham gia đã lên cơn động kinh không kiểm soát được và nhiều người đã cầu xin được dừng thí nghiệm.
Milgram mô tả một doanh nhân bị giảm xuống thành “một đống đổ nát co giật và nói lắp” (1963, tr. 377),
Để bảo vệ mình, Milgram lập luận rằng những tác động này chỉ là ngắn hạn. Khi những người tham gia được báo cáo (và có thể thấy người đồng phạm vẫn ổn), mức độ căng thẳng của họ đã giảm xuống.
Milgram (1964) tuyên bố rằng “Không có thời điểm nào các đối tượng phải đối mặt với nguy hiểm và không có thời điểm nào họ có nguy cơ chịu những tác động có hại do việc tham gia” (trang 849).
Để bảo vệ mình trước những lời chỉ trích về mặt đạo đức trong nghiên cứu về sự vâng lời, Milgram đã trích dẫn dữ liệu khảo sát tiếp theo cho thấy 84% người tham gia cho biết họ vui vì đã tham gia vào nghiên cứu.
Milgram sử dụng điều này để khẳng định rằng nghiên cứu không gây ra tác hại nghiêm trọng hoặc lâu dài, vì hầu hết những người tham gia đều không hối hận khi tham gia.
Tuy nhiên, các tài liệu lưu trữ cho thấy nhiều người tham gia phải chịu đựng sự đau khổ kéo dài, thậm chí là chấn thương, bác bỏ sự khăng khăng của Milgram rằng nghiên cứu chỉ gây ra “sự phấn khích” thoáng qua. Bằng cách không tóm tắt lại tất cả, Milgram đã đánh lừa những người tham gia về những rủi ro thực sự liên quan (Perry, 2013).
Tóm tắt
Tuy nhiên, Milgram đã tóm tắt đầy đủ thông tin của những người tham gia sau thí nghiệm và theo dõi họ sau một thời gian để đảm bảo rằng họ không bị tổn hại gì.
Milgram đã tóm tắt lại tất cả những người tham gia ngay sau thí nghiệm và tiết lộ bản chất thực sự của thí nghiệm.
Những người tham gia được đảm bảo rằng hành vi của họ là bình thường và Milgram cũng theo dõi mẫu này một năm sau đó và không tìm thấy dấu hiệu nào của bất kỳ tác hại tâm lý lâu dài nào.
Phần lớn người tham gia (83,7%) cho biết họ hài lòng vì đã tham gia và 74% đã học được điều gì đó có ý nghĩa quan trọng đối với bản thân.
Nghiên cứu lưu trữ của Perry (2013) phát hiện Milgram đã trình bày sai về việc tóm tắt – khoảng 600 người tham gia đã không được tóm tắt đúng cách ngay sau nghiên cứu, trái ngược với tuyên bố của ông. Nhiều người chỉ biết rằng không có cú sốc thực sự nào xảy ra khi đọc báo cáo nghiên cứu được gửi qua thư nhiều tháng sau đó, mà một số người có thể chưa nhận được.
Milgram có thể đã báo cáo sai thông tin tóm tắt để bảo vệ uy tín của mình và cho phép nghiên cứu về sự tuân thủ trong tương lai. Điều này đặt ra các vấn đề xung quanh việc thông báo và tóm tắt đúng cách cho những người tham gia liên quan đến các quy tắc đạo đức của APA được phát triển một phần để đáp ứng nghiên cứu của Milgram.
Quyền rút lui
Hiệp hội Tâm lý học Anh (BPS) tuyên bố rằng các nhà nghiên cứu nên nói rõ với người tham gia rằng họ có quyền tự do rút lui bất cứ lúc nào (bất kể đã thanh toán hay chưa).
Khi bày tỏ sự nghi ngờ, người thử nghiệm đã đảm bảo với họ rằng mọi thứ đều ổn. Tin tưởng các nhà khoa học Yale, nhiều người tin vào lời người thử nghiệm rằng “sẽ không có tổn thương mô vĩnh viễn” và tiếp tục gây sốc mặc dù có sự e ngại.
Milgram có cho người tham gia cơ hội rút lui không? Người thử nghiệm đã đưa ra bốn lời thúc giục bằng lời nói chủ yếu ngăn cản họ rút lui khỏi thử nghiệm:
- Xin hãy tiếp tục.
- Thí nghiệm này yêu cầu bạn phải tiếp tục.
- Việc bạn tiếp tục là vô cùng cần thiết.
- Bạn không còn lựa chọn nào khác, bạn phải tiếp tục.
Milgram lập luận rằng họ có lý do chính đáng vì nghiên cứu này là về sự tuân thủ, nên mệnh lệnh là cần thiết.
Milgram chỉ ra rằng mặc dù quyền rút lui được đưa ra một phần khó khăn nhưng vẫn có thể thực hiện được vì 35% người tham gia đã chọn rút lui.
Nghiên cứu tương tự
Việc sao chép trực tiếp không thể thực hiện được do các tiêu chuẩn đạo đức hiện hành.
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu đã tiến hành sao chép và biến thể một phần nhằm mục đích tái tạo một số khía cạnh của phương pháp Milgram một cách có đạo đức.
Một bản sao quan trọng đã được Jerry Burger thực hiện vào năm 2009. Bản sao một phần của Burger bao gồm một số biện pháp bảo vệ để bảo vệ phúc lợi của người tham gia, chẳng hạn như sàng lọc những cá nhân có nguy cơ cao, liên tục nhắc nhở người tham gia rằng họ có thể rút lui và dừng ở mức sốc 150 vôn. Đây là thời điểm mà những người tham gia của Milgram lần đầu tiên nghe thấy sự phản đối của người học.
Vì 79% người tham gia Milgram vượt quá 150 vôn tiếp tục đạt đến mức tối đa 450 vôn, Burger (2009) lập luận rằng 150 vôn cung cấp ước tính hợp lý cho mức độ tuân thủ. Ông thấy rằng 70% người tham gia tiếp tục đạt đến 150 vôn, so với 82,5% trong điều kiện tương đương của Milgram.
Một bản sao khác của Thomas Blass (1999) đã kiểm tra xem tỷ lệ vâng lời có giảm theo thời gian do công chúng nhận thức rõ hơn về các thí nghiệm hay không.
Blass đã so sánh tỷ lệ vâng lời từ các nghiên cứu sao chép từ năm 1963 đến năm 1985 và không tìm thấy mối quan hệ nào giữa năm và mức độ vâng lời. Ông kết luận rằng tỷ lệ vâng lời không thay đổi một cách có hệ thống, đưa ra bằng chứng chống lại ý tưởng về “hiệu ứng khai sáng”.
Một số biến thể đã khám phá vai trò của giới tính. Milgram phát hiện ra tỷ lệ tuân thủ ngang nhau giữa nam và nữ tham gia. Các bài đánh giá đã phát hiện ra rằng hầu hết các bản sao cũng không cho thấy sự khác biệt về giới tính, với một vài ngoại lệ (Blass, 1999). Ví dụ, Kilham và Mann (1974) phát hiện ra rằng sự tuân thủ thấp hơn ở những người tham gia là nữ.
Các bản sao một phần cũng đã xem xét các yếu tố tình huống. Việc có một người khác làm mẫu thách thức đã làm giảm sự tuân thủ so với một người tham gia đơn lẻ trong một nghiên cứu, nhưng không loại bỏ nó (Burger, 2009).
Chuyên môn được nhận thức của người có thẩm quyền dường như là một yếu tố có ảnh hưởng (Blass, 1999). Các bản sao đã hỗ trợ cho quan sát của Milgram rằng việc tăng dần các yêu cầu sẽ thúc đẩy sự tuân thủ.
Các yếu tố tính cách cũng đã được nghiên cứu. Các đặc điểm như sự đồng cảm cao và mong muốn kiểm soát tương quan với một số do dự nhỏ ban đầu, nhưng không ảnh hưởng nhiều đến mức độ tuân thủ cuối cùng (Burger, 2009). Xu hướng độc đoán có thể góp phần vào sự tuân thủ (Elms, 2009).
Tóm lại, các bản sao một phần xác nhận mức độ tuân thủ của Milgram. Mặc dù các ràng buộc về mặt đạo đức ngăn cản việc tái tạo hoàn toàn, các yếu tố chính trong quy trình của ông dường như luôn tạo ra mức độ tuân thủ cao trong các nghiên cứu, mẫu và thời đại. Các bản sao tiếp tục làm nổi bật sức mạnh của áp lực tình huống để tạo ra sự tuân thủ.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao thí nghiệm Milgram lại gây tranh cãi đến vậy?
Thí nghiệm Milgram gây tranh cãi vì nó cho thấy mọi người sẵn sàng tuân theo người có thẩm quyền ngay cả khi gây hại cho người khác, làm dấy lên mối lo ngại về mặt đạo đức liên quan đến sự đau khổ về mặt tâm lý mà những người tham gia phải chịu đựng và sự lừa dối trong nghiên cứu.
Liệu thí nghiệm của Milgram có được phép thực hiện ngày nay không?
Thí nghiệm của Milgram có lẽ sẽ không được phép tiến hành theo hình thức ban đầu ngày nay vì nó vi phạm các nguyên tắc đạo đức hiện đại đối với nghiên cứu có sự tham gia của con người, đặc biệt là về sự đồng ý có hiểu biết, sự lừa dối và bảo vệ khỏi tổn hại về mặt tâm lý.
Có ai từ chối thí nghiệm Milgram không?
Đúng vậy, trong thí nghiệm Milgram, một số người tham gia từ chối tiếp tục gây sốc, cho thấy sự khác biệt cá nhân trong việc tuân thủ các nhân vật có thẩm quyền. Trong thí nghiệm Milgram ban đầu, khoảng 35% người tham gia từ chối gây sốc ở mức cao nhất là 450 vôn, trong khi 65% tuân thủ và gây sốc ở mức 450 vôn.
Nghiên cứu của Milgram có thể áp dụng vào cuộc sống thực như thế nào?
Nghiên cứu của Milgram có thể được áp dụng vào cuộc sống thực bằng cách chứng minh khả năng tuân thủ của những cá nhân bình thường ngay cả khi điều đó liên quan đến việc gây hại, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt câu hỏi về thẩm quyền, ra quyết định có đạo đức và thúc đẩy tư duy phản biện trong bối cảnh xã hội.
Có phải tất cả những người tham gia thí nghiệm của Milgram đều là nam giới không?
Đúng vậy, trong thí nghiệm Milgram ban đầu được tiến hành năm 1961, tất cả những người tham gia đều là nam giới, hạn chế khả năng khái quát hóa của những phát hiện đối với phụ nữ và nhiều nhóm dân số khác.
Tại sao thí nghiệm Milgram lại phi đạo đức?
Thí nghiệm Milgram được coi là phi đạo đức vì những người tham gia bị lừa dối về bản chất thực sự của nghiên cứu và phải chịu đựng sự đau khổ về mặt cảm xúc nghiêm trọng. Họ tin rằng họ đang gây hại cho người khác theo chỉ dẫn của người có thẩm quyền.
Ngoài ra, những người tham gia không được trao quyền tự do rút lui và phải chịu áp lực rất lớn để tiếp tục. Tổn hại về mặt tâm lý và việc không có sự đồng ý có hiểu biết vi phạm các nguyên tắc đạo đức hiện đại đối với nghiên cứu.
Nguồn tham khảo
Baumrind, D. (1964). Some thoughts on ethics of research: After reading Milgram’s” Behavioral study of obedience.”. American Psychologist, 19(6), 421.
Blass, T. (1999). The Milgram paradigm after 35 years: Some things we now know about obedience to authority 1. Journal of Applied Social Psychology, 29(5), 955-978.
Brannigan, A., Nicholson, I., & Cherry, F. (2015). Introduction to the special issue: Unplugging the Milgram machine. Theory & Psychology, 25(5), 551-563.
Burger, J. M. (2009). Replicating Milgram: Would people still obey today? American Psychologist, 64, 1–11.
Elms, A. C. (2009). Obedience lite. American Psychologist, 64(1), 32–36.
Gibson, S. (2013). Milgram’s obedience experiments: A rhetorical analysis. British Journal of Social Psychology, 52, 290–309.
Gibson, S. (2017). Developing psychology’s archival sensibilities: Revisiting Milgram’s obedience’ experiments. Qualitative Psychology, 4(1), 73.
Griggs, R. A., Blyler, J., & Jackson, S. L. (2020). Using research ethics as a springboard for teaching Milgram’s obedience study as a contentious classic. Scholarship of Teaching and Learning in Psychology, 6(4), 350.
Haslam, S. A., & Reicher, S. D. (2018). A truth that does not always speak its name: How Hollander and Turowetz’s findings confirm and extend the engaged followership analysis of harm-doing in the Milgram paradigm. British Journal of Social Psychology, 57, 292–300.
Haslam, S. A., Reicher, S. D., & Birney, M. E. (2016). Questioning authority: New perspectives on Milgram’s ‘obedience’ research and its implications for intergroup relations. Current Opinion in Psychology, 11, 6–9.
Haslam, S. A., Reicher, S. D., Birney, M. E., Millard, K., & McDonald, R. (2015). ‘Happy to have been of service’: The Yale archive as a window into the engaged followership of participants in Milgram’s ‘obedience’ experiment. British Journal of Social Psychology, 54, 55–83.
Kaplan, D. E. (1996). The Stanley Milgram papers: A case study on appraisal of and access to confidential data files. American Archivist, 59, 288–297.
Kaposi, D. (2022). The second wave of critical engagement with Stanley Milgram’s ‘obedience to authority’experiments: What did we learn?. Social and Personality Psychology Compass, 16(6), e12667.
Kilham, W., & Mann, L. (1974). Level of destructive obedience as a function of transmitter and executant roles in the Milgram obedience paradigm. Journal of Personality and Social Psychology, 29(5), 696–702.
Milgram, S. (1963). Behavioral study of obedience. Journal of Abnormal and Social Psychology, 67, 371-378.
Milgram, S. (1964). Issues in the study of obedience: A reply to Baumrind. American Psychologist,
19, 848–852.Milgram, S. (1965). Some conditions of obedience and disobedience to authority. Human Relations, 18(1), 57-76.
Milgram, S. (1974). Obedience to authority: An experimental view. Harpercollins.
Miller, A. G. (2009). Reflections on” Replicating Milgram”(Burger, 2009), American Psychologist, 64(1):20-27
Nicholson, I. (2011). “Torture at Yale”: Experimental subjects, laboratory torment and the “rehabilitation” of Milgram’s “obedience to authority”. Theory & Psychology, 21, 737–761.
Nicholson, I. (2015). The normalization of torment: Producing and managing anguish in Milgram’s “obedience” laboratory. Theory & Psychology, 25, 639–656.
Orne, M. T., & Holland, C. H. (1968). On the ecological validity of laboratory deceptions. International Journal of Psychiatry, 6(4), 282-293.
Orne, M. T., & Holland, C. C. (1968). Some conditions of obedience and disobedience to authority. On the ecological validity of laboratory deceptions. International Journal of Psychiatry, 6, 282–293.
Perry, G. (2013). Behind the shock machine: The untold story of the notorious Milgram psychology
experiments. New York, NY: The New Press.Reicher, S., Haslam, A., & Miller, A. (Eds.). (2014). Milgram at 50: Exploring the enduring relevance of psychology’s most famous studies [Special issue]. Journal of Social Issues, 70(3), 393–602
Russell, N. (2014). Stanley Milgram’s obedience to authority “relationship condition”: Some methodological and theoretical implications. Social Sciences, 3, 194–214
Shanab, M. E., & Yahya, K. A. (1978). A cross-cultural study of obedience. Bulletin of the Psychonomic Society.
Smith, P. B., & Bond, M. H. (1998). Social psychology across cultures (2nd Edition). Prentice Hall.
