Rối loạn lo âu tổng quát (GAD): Triệu chứng và Ứng phó

Rối loạn lo âu tổng quát (GAD) là một tình trạng sức khỏe tâm thần đặc trưng bởi sự lo lắng không kiểm soát được và quá mức về những sự việc và tình huống thường gặp.

Những người mắc chứng GAD có thể lo lắng mà không có lý do rõ ràng và có thể cảm thấy những cảm xúc này kéo dài trong nhiều ngày, nhiều tuần hoặc nhiều tháng.

Người mắc chứng GAD có thể lo lắng dai dẳng và quá mức về nhiều vấn đề như tài chính, sức khỏe và các mối quan hệ, điều này có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống hàng ngày của họ.

Họ thường có cảm giác rằng điều gì đó tồi tệ sẽ xảy ra hoặc họ không thể bình tĩnh lại được.

Sự lo lắng mà những người mắc GAD trải qua có thể xảy ra vì một lý do cụ thể hoặc có thể không có nguyên nhân nào được biết đến. Tuy nhiên, nó vẫn lớn hơn hoặc không thực tế so với tình huống.

Cảm giác lo lắng không rõ nguyên nhân và không có tác nhân gây ra được mô tả là ‘lo lắng lan tỏa ‘ thường gặp ở những người mắc chứng GAD.

Lo lắng vô cớ là cảm giác bất an, khó chịu và căng thẳng chung xuất hiện mà dường như không có lý do.

Nội dung chính

Rối loạn lo âu tổng quát (GAD) phổ biến như thế nào?

Rối loạn lo âu tổng quát (Generalized Anxiety Disorder) là một chẩn đoán tương đối mới. Trước năm 1980, nó được gọi là ‘rối loạn lo âu thần kinh’, được Sigmund Freud đặt ra vào năm 1884.

Rối loạn được Freud mô tả bao gồm các triệu chứng hoảng sợ, vì vậy khi rối loạn hoảng sợ được xác định là một rối loạn riêng biệt, phần bệnh lý thần kinh lo âu không bao gồm hoảng sợ được gọi là rối loạn lo âu tổng quát.

GAD phổ biến gấp đôi ở phụ nữ so với nam giới. Các nghiên cứu ở Châu Âu cho thấy GAD có tỷ lệ mắc bệnh trong 12 tháng là khoảng 2% và là một trong những rối loạn sức khỏe tâm thần được chẩn đoán thường xuyên nhất (lên đến 10%) (Lieb, Becker, & Altamura, 2005).

Những người bị ảnh hưởng bởi GAD vẫn có thể có cuộc sống bình thường với công việc hiệu quả và cuộc sống xã hội nhưng phải đấu tranh nội tâm với sự lo lắng và đau khổ. Đối với những người bị GAD nghiêm trọng, nó có thể làm suy yếu đáng kể chức năng hàng ngày của họ, ảnh hưởng đến công việc, tài chính và các mối quan hệ của họ, v.v.

Cảm giác khi mắc rối loạn lo âu tổng quát (GAD) như thế nào?

Những người mắc chứng rối loạn lo âu tổng quát (GAD) thường cho biết cuộc sống hàng ngày của họ bị ảnh hưởng bởi tình trạng này, đặc biệt là trong công việc và các mối quan hệ.

Nhiều người gặp khó khăn khi thực hiện công việc và cần phải nghỉ ốm thường xuyên. Trong một số trường hợp, rối loạn này thậm chí có thể dẫn đến nghỉ hưu sớm.

Dưới đây, chúng tôi khám phá những trải nghiệm thực tế của những người mắc GAD và làm sáng tỏ tác động của chứng bệnh này đến các hoạt động hàng ngày.

Khi tôi đi ngủ, tôi hoảng sợ, giống như ngay khi đầu tôi chạm vào gối nếu tôi không có internet và tôi không thể vào YouTube, đầu tôi, tôi bắt đầu như một cơn hoảng sợ nhỏ vì bạn nghĩ về mọi thứ và nó thực sự khó chịu. Bạn cần làm cho cuộc sống của mình hoàn hảo nhưng nó sẽ không bao giờ hoàn hảo, nhưng bạn thực sự bắt đầu hoảng sợ và điều đó không dễ chịu chút nào. “Thanh niên’

Tôi muốn ở nhà. Tôi rất vui khi ở nhà. Tôi không trả lời điện thoại, tôi không mở cửa, và theo cách này, tôi cảm thấy khỏe… nhưng nếu ai đó bấm chuông cửa hoặc điện thoại reo, tim tôi đập nhanh… Tôi bị
loạn nhịp tim. Tôi bị huyết áp rất cao… và nước mắt xuất hiện…’Phụ nữ, 51 Tuổi’

Sự lo lắng tưởng tượng so với thực tế

Tưởng tượng	Thực tế
Búng một sợi dây thun vào cổ tay mỗi khi bạn có ý nghĩ xấu	Các nghiên cứu cho thấy việc kìm nén suy nghĩ sẽ khiến chúng mạnh mẽ hơn và thường xuyên hơn. Hãy nghĩ theo cách này: Những suy nghĩ bạn chống lại sẽ vẫn tồn tại.
Nếu cơn hoảng sợ trở nên quá nghiêm trọng, bạn có thể ngất xỉu hoặc mất kiểm soát.	Bạn khó có thể ngất xỉu, nguyên nhân là do huyết áp giảm đột ngột. Trong cơn hoảng sợ, huyết áp của bạn không giảm; thực tế là huyết áp tăng nhẹ.
Nếu bạn mắc chứng rối loạn lo âu, điều quan trọng là phải tránh căng thẳng và những tình huống khiến bạn cảm thấy “căng thẳng”.	Đối xử với bản thân như thể bạn mong manh và tránh rủi ro sẽ dẫn đến cảm giác chán nản. Tránh lo lắng có xu hướng củng cố nó. Bạn có thể lo lắng và vẫn làm bất cứ điều gì bạn phải làm.
Luôn mang theo một túi giấy phòng trường hợp bạn bị thở gấp.	Túi giấy có thể đóng vai trò như một chiếc nạng an toàn giúp bạn không còn lo lắng về việc lo lắng nữa. Tăng thông khí, mặc dù gây khó chịu, nhưng không nguy hiểm.
Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn lo âu thường bắt nguồn từ thời thơ ấu, vì vậy liệu pháp hiệu quả phải tập trung vào giai đoạn đó.	Có nhiều cách tiếp cận trị liệu khác nhau để kiểm soát lo âu. Nghiên cứu cho thấy phương pháp điều trị tập trung vào hiện tại, bao gồm các kỹ năng mới để kiểm soát suy nghĩ, cảm xúc, sự khó chịu và hành vi là hiệu quả.
Thuốc điều trị lo âu có thể gây nghiện nên chỉ nên dùng khi thực sự cần thiết.	Thuốc chống trầm cảm SSRI và SNRI không gây nghiện. Benzodiazepin có thể hữu ích trong thời gian ngắn, nhưng có thể dẫn đến tăng khả năng dung nạp và phụ thuộc sau khi sử dụng lâu dài.
Thuốc là phương pháp điều trị duy nhất cho chứng rối loạn lo âu.	Thuốc có thể có hiệu quả. Nhưng nghiên cứu khoa học cho thấy liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) có thể hiệu quả ngang bằng hoặc hơn thuốc (hoặc kết hợp CBT và thuốc) đối với hầu hết mọi người, đặc biệt là về lâu dài.
Một số người chỉ lo lắng thái quá hoặc thần kinh bất ổn, và không có gì thực sự có thể tạo ra sự khác biệt.	Liệu pháp có thể giúp bạn giảm bớt lo lắng và đau khổ, đồng thời học cách đối xử khác với suy nghĩ của chính mình, dành cho những người có tính khí khác nhau và thói quen thần kinh khác nhau trong cuộc sống.
Nếu bạn ăn uống đúng cách, tập thể dục, tránh xa caffeine và sống một lối sống lành mạnh, nỗi lo lắng của bạn sẽ biến mất.	Mặc dù các thói quen lành mạnh được khuyến khích để giúp kiểm soát lo âu, nhưng chúng không đủ để giúp chúng ta đối mặt với nguyên nhân gốc rễ khiến lo âu tái phát. Căn hộ từ các chiến lược để giảm căng thẳng, bạn có thể cần phải đối mặt với nỗi sợ hãi của mình, tìm hiểu những sự thật mới về các triệu chứng của mình, ngừng né tránh, học cách chấp nhận một số trải nghiệm hoặc thay đổi cách bạn suy nghĩ, cảm nhận và hành xử đối với người khác.
Sự an ủi, động viên liên tục từ gia đình và bạn bè cùng sự hỗ trợ tránh căng thẳng là điều tốt cho người mắc chứng lo âu.	Những người bạn/gia đình có thiện chí có thể vô tình bị cuốn vào những sự ép buộc trấn an và cũng duy trì nỗi sợ hãi bằng cách ngăn bạn đối mặt với chúng. Sự động viên đầy lòng trắc ẩn và tử tế để vượt qua sự lo lắng và nghi ngờ, thay vì tránh né chúng, sẽ hữu ích hơn.

Nguồn: Anxiety & Depression Association of America (ADAA)

Triệu chứng của chứng rối loạn lo âu tổng quát

Điều quan trọng cần lưu ý là chẩn đoán rối loạn lo âu tổng quát (GAD) phải được đưa ra bởi chuyên gia sức khỏe tâm thần có trình độ thông qua các cuộc phỏng vấn lâm sàng và các công cụ đánh giá khác.

Trả lời các câu hỏi sàng lọc có thể là một công cụ hữu ích để thu thập thông tin về các triệu chứng và trải nghiệm của một người, nhưng chúng không đủ để chẩn đoán tình trạng sức khỏe tâm thần.

Bạn thường xuyên cảm thấy lo lắng, bồn chồn hoặc căng thẳng đến mức nào?
Không bao giờ	Thỉnh thoảng	Thỉnh thoảng	Thường xuyên
Những lo lắng ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của bạn như thế nào?
Không bao giờ	Thỉnh thoảng	Thỉnh thoảng	Thường xuyên
Bạn thường xuyên cảm thấy khó chịu hoặc cáu kỉnh đến mức nào?
Không bao giờ	Thỉnh thoảng	Thỉnh thoảng	Thường xuyên
Bạn có thấy khó ngừng lo lắng một khi đã bắt đầu không?
Không bao giờ	Thỉnh thoảng	Thỉnh thoảng	Thường xuyên
Bạn tránh những tình huống hoặc hoạt động nào vì lo lắng hoặc căng thẳng?
Không bao giờ	Thỉnh thoảng	Thỉnh thoảng	Thường xuyên
Nếu bạn không lo lắng về những điều bạn quan tâm ngày hôm nay, liệu bạn có lo lắng về điều gì khác không?
Không bao giờ	Thỉnh thoảng	Thỉnh thoảng	Thường xuyên

Nếu bạn trả lời “thường xuyên” cho hầu hết các câu hỏi này thì có thể bạn đang lo lắng quá mức về các tình huống hàng ngày.

Dấu hiệu của rối loạn âu tổng quát (GAD)

Các triệu chứng của GAD có thể khác nhau về cường độ và mức độ lo lắng tùy thuộc vào tình huống.

Thỉnh thoảng, những người mắc GAD có thể thấy các triệu chứng của họ đột nhiên trở nên nghiêm trọng hơn, ngăn cản hoạt động bình thường.

GAD khác với các tình trạng khác có triệu chứng tương tự. Ví dụ, những người mắc chứng rối loạn lo âu xã hội chỉ cảm thấy lo lắng dữ dội trong các tình huống xã hội vì sợ bị người khác đánh giá tiêu cực; những người bị trầm cảm đôi khi có thể cảm thấy lo lắng nhưng không thường xuyên như những người mắc GAD.

Tương tự như vậy, những người mắc chứng sợ hãi đơn giản/cụ thể cũng có những lo lắng dữ dội nhưng thường là về một điều cụ thể. Ngược lại, những người mắc chứng GAD lo lắng về một số chủ đề khác nhau nhưng thường không dữ dội như chứng sợ hãi.

Tâm lý

Lo lắng hoặc bồn chồn liên tục về một số vấn đề.
Những lo lắng hay căng thẳng dai dẳng không tương xứng với tác động của các sự kiện.
Suy nghĩ quá nhiều về các kế hoạch và giải pháp cho mọi tình huống xấu nhất có thể xảy ra.
Không có khả năng kiểm soát những lo lắng thường trực.
Cảm thấy nhiều tình huống hoặc sự kiện mang tính đe dọa.
Khó khăn khi đối mặt với sự không chắc chắn.
Cảm thấy không thể gạt bỏ hoặc buông bỏ những lo lắng.
Sợ đưa ra quyết định sai lầm.
Cảm thấy không thể thư giãn – dễ cáu kỉnh.
Cảm giác như tâm trí trở nên trống rỗng.
Cảm giác chung là căng thẳng.
Gặp khó khăn trong việc tập trung.

Sinh lý

Đổ mồ hôi
Mệt mỏi
Khó ngủ
Buồn nôn
Đau bụng
Đau đầu
Run rẩy hoặc cảm thấy giật mình
Căng cơ
Chóng mặt
Thường xuyên cần đi tiểu

Sự biến dạng nhận thức

Có một số đặc điểm chính của GAD duy trì và kéo dài sự lo lắng của họ. Chúng bao gồm ba sự bóp méo nhận thức.

Ví dụ, những suy nghĩ tiêu cực tự động, chẳng hạn như thảm họa hóa (ví dụ, tin rằng điều gì đó khủng khiếp sắp xảy ra) và dán nhãn (ví dụ, dán nhãn bản thân là người xấu) là những suy nghĩ không hữu ích có thể khiến chúng ta lo lắng.

Những giả định không thích nghi của chúng ta, là những suy nghĩ và thái độ không thực tế (ví dụ, ‘mọi lo lắng đều xấu’, ‘Tôi phải loại bỏ mọi lo lắng của mình’) cũng có thể dẫn đến lo lắng và căng thẳng quá mức do khó đáp ứng được các quy tắc/giả định không thực tế.

Điều gì khiến rối loạn lo âu tổng quát (GAD) và sự lo lắng tiếp diễn?

Bản chất của sự lo lắng là lo lắng về các mối đe dọa tiềm tàng. Lo lắng là một nỗ lực để đối phó với một sự kiện trong tương lai được cho là tiêu cực và đe dọa.

Tuy nhiên, sự lo lắng có thể khiến mọi người mắc kẹt trong vòng luẩn quẩn lo lắng liên tục, và từ đó trở thành một vòng luẩn quẩn.

Hành vi tránh né và an toàn

Những người mắc chứng lo âu thường sử dụng sự né tránh như một cơ chế đối phó. Đây là lúc họ cố gắng tránh những tình huống đáng sợ càng nhiều càng tốt để giảm bớt sự lo âu. Sự né tránh có thể khiến sự lo âu giảm nhanh chóng, nhưng về lâu dài có thể làm cho sự lo âu trở nên tồi tệ hơn.

Những người mắc chứng lo âu cũng có thể dựa vào các hành vi an toàn như một cách khác để đối phó. Điều này có thể bao gồm việc dựa vào thuốc giảm lo âu, có kế hoạch thoát hiểm hoặc sử dụng điện thoại quá mức để đánh lạc hướng bản thân.

Mặc dù những hành vi an toàn này có thể giúp giảm cảm giác lo lắng, nhưng mọi người có thể trở nên quá phụ thuộc vào chúng và họ không tự thử thách bản thân để trải nghiệm rằng mối đe dọa được nhận thức không thực sự đáng sợ.

Ngoài ra, các hành vi an toàn có thể không có sẵn trong mọi tình huống gây lo lắng, vì vậy khi không có sẵn, cảm giác lo lắng có thể nảy sinh nhiều hơn.

Chu kỳ lo âu

Nếu ai đó lo lắng, họ có nhiều khả năng sẽ quét môi trường xung quanh để tìm các mối đe dọa tiềm ẩn – họ được chú ý nhiều hơn. Điều này khiến các triệu chứng lo lắng về mặt thể chất trở nên trầm trọng hơn.

Để đối phó với sự lo lắng, mọi người có thể chọn cách tránh né hoặc thoát khỏi tình huống mang lại cho họ sự giải tỏa tức thời và ngắn hạn.

Mặc dù sự giải tỏa này có thể khiến người lo lắng cảm thấy dễ chịu hơn trong thời gian ngắn nhưng về lâu dài, điều này có thể gây hại.

Những tác động lâu dài của việc tránh né và trốn chạy có thể dẫn đến gia tăng các triệu chứng về thể chất, mất tự tin trong việc đối phó và tăng cường sử dụng các hành vi an toàn.

Vì lý do này, điều này có thể khiến sự lo lắng tiếp diễn và lặp lại chu kỳ đã mô tả. Sự lo lắng thậm chí có thể tăng lên hoặc lan sang các tình huống khác.

Đảo ngược chu kỳ

Để phá vỡ vòng luẩn quẩn của sự lo lắng, điều quan trọng là phải dần dần đối mặt với những tình huống đáng sợ đồng thời từ bỏ các hành vi an toàn.

Trong ngắn hạn, điều này có thể làm tăng cảm giác lo lắng, nhưng sau một thời gian, các triệu chứng về thể chất sẽ giảm cũng như khả năng phát hiện các mối đe dọa tiềm ẩn sẽ giảm.

Việc sử dụng các kỹ năng ứng phó lành mạnh có thể giúp giảm lo lắng xuống mức có thể kiểm soát được. Điều này có thể xây dựng sự tự tin từ từ để quen với những tình huống này và kiểm soát phản ứng.

Bằng cách thử thách bản thân theo những cách có cấu trúc và lặp đi lặp lại, chúng ta có thể giảm bớt lo lắng nói chung.

Nguyên nhân và yếu tố rủi ro

Giống như hầu hết các tình trạng sức khỏe tâm thần, người ta không cho rằng có một nguyên nhân trực tiếp nào gây ra GAD. GAD có thể phát triển từ sự tương tác phức tạp giữa các yếu tố sinh học, tâm lý và xã hội của cá nhân, bao gồm:

Sự khác biệt về cấu trúc, chức năng và hóa học của não
Di truyền – những cá nhân có thành viên gia đình trực hệ mắc chứng rối loạn lo âu hoặc tình trạng sức khỏe tâm thần khác có nhiều khả năng mắc GAD hơn
Sự khác biệt trong cách nhận thức về các mối đe dọa
Đặc điểm tính cách – một cá nhân có tính khí nhút nhát, có cái nhìn bi quan hoặc có xu hướng tránh bất cứ điều gì nguy hiểm có thể dễ mắc GAD hơn
Kinh nghiệm – những người mắc GAD có thể có tiền sử thay đổi cuộc sống đáng kể, trải nghiệm đau thương hoặc tiêu cực. Họ có thể đã vật lộn trong thời thơ ấu hoặc đã trải qua một sự kiện đau thương gần đây.
Các tình trạng khác – những người mắc bệnh mãn tính hoặc rối loạn sức khỏe tâm thần khác cũng có thể có nguy cơ mắc GAD cao hơn

Một vùng não quan trọng được cho là có liên quan đến GAD là hạch hạnh nhân. Hạch hạnh nhân là một phần của hệ thống limbic của não và tham gia vào quá trình xử lý và điều chỉnh cảm xúc, bao gồm cả nỗi sợ hãi.

Trong một nghiên cứu điều tra những người trẻ mắc chứng GAD, người ta phát hiện ra rằng họ có hạch hạnh nhân hoạt động quá mức khi phải đối mặt với những mối đe dọa ẩn giấu, so với những người không mắc chứng GAD (Monk và cộng sự, 2008).

Trong não, người ta biết rằng có sự hiện diện của kết nối tiêu cực liên quan đến mối đe dọa giữa vỏ não trước trán bên phải và hạch hạnh nhân, điều này cho thấy rằng vỏ não trước trán (khu vực liên quan đến tư duy phản biện và lý luận) điều chỉnh phản ứng của hạch hạnh nhân đối với các mối đe dọa.

Người ta tin rằng hạch hạnh nhân hỗ trợ sự cảnh giác trước các mối đe dọa thông qua quá trình xử lý mối đe dọa tức thời, trong khi vỏ não trước trán bên bụng hỗ trợ các quá trình sau liên quan đến điều hòa cảm xúc.

Do đó, nếu có sự tương tác giữa hạnh nhân và vỏ não trước trán bên bụng bị rối loạn, những tương tác này được cho là ảnh hưởng đến sự lo lắng vì hạnh nhân có thể lấn át phần não cung cấp lý luận hợp lý cho các mối đe dọa được nhận thức.

Sự hiện diện của các rối loạn sức khỏe tâm thần khác cũng có thể góp phần gây ra nguy cơ mắc GAD.

Như đã đề cập trước đó, đôi khi GAD có thể phát triển từ những trải nghiệm môi trường gây căng thẳng hoặc chấn thương.

Sự bùng phát của COVID-19, mà nhiều người coi là một sự kiện gây căng thẳng hoặc chấn thương, đã được nghiên cứu về tác động của nó đối với sức khỏe tâm thần. Một nghiên cứu năm 2021 đã phát hiện ra rằng sự đau khổ về mặt tâm lý liên quan đến COVID-19 có mối tương quan tích cực với các triệu chứng trầm cảm cũng như GAD (Nikčević và cộng sự, 2021).

Điều này có lý khi xét đến việc nhiều người trong thời kỳ đại dịch có thể đã phát triển những lo lắng cực độ hơn về sức khỏe của họ, sức khỏe của người khác, công việc và vấn đề tài chính – những lo lắng chính mà những người mắc GAD thường gặp phải.

Rối loạn lo âu tổng quát (GAD) ở trẻ em và thanh thiếu niên

Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD) cũng phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên, những người có thể gặp một số triệu chứng giống nhau nhưng có thể có những lo lắng khác nhau.

Họ có thể lo lắng về kết quả học tập của mình ở trường hoặc sự an toàn của các thành viên trong gia đình (ví dụ: cha mẹ). Trẻ em và thanh thiếu niên mắc GAD có thể:

Cảm thấy quá lo lắng để hòa nhập với bạn bè
Thiếu tự tin
Phấn đấu để được chấp thuận
Làm lại nhiệm vụ cho đến khi hoàn thiện
Dành quá nhiều thời gian cho bài tập về nhà
Cần rất nhiều sự đảm bảo về hiệu suất của họ
Trải qua đau bụng hoặc các vấn đề sức khỏe khác
Tránh xa trường học hoặc các hoạt động xã hội

Khi nào cần tìm sự giúp đỡ

Thông thường, bạn nên đi khám khi:

Cảm thấy lo lắng quá mức và ảnh hưởng đến công việc, các mối quan hệ và các khía cạnh hoạt động khác.
Cảm thấy chán nản hoặc cáu kỉnh do lo lắng hoặc có thể có vấn đề về lạm dụng chất gây nghiện hoặc mắc bệnh lý tâm thần khác.
Có ý định hoặc hành vi tự tử.
Cảm thấy lo lắng ngày càng tệ hơn và dai dẳng – điều quan trọng là phải tìm kiếm sự giúp đỡ trước khi lo lắng trở nên cực độ.
Luôn tìm kiếm sự giúp đỡ và trấn an từ người khác.
Đã thử nhiều phương pháp khác nhau để kiểm soát lo âu nhưng không có hiệu quả.

Vì tỷ lệ mắc GAD trọn đời ở phụ nữ cao gấp đôi so với nam giới, một số chuyên gia về sức khỏe phụ nữ đã khuyến nghị rằng việc sàng lọc chứng lo âu ở trẻ em gái và phụ nữ trên 13 tuổi có thể hữu ích (Gregory và cộng sự, 2020).

Nhiều người có thể không tìm kiếm sự giúp đỡ cho GAD vì họ không gặp phải các triệu chứng vật lý cực đoan của các cơn hoảng sợ. Tuy nhiên, hoảng sợ không phải lúc nào cũng xuất hiện ở những người mắc GAD, vì vậy vẫn hữu ích khi tìm kiếm sự giúp đỡ nếu gặp phải các triệu chứng lo âu về mặt vật lý.

Việc ghi chú lại các triệu chứng vật lý bạn đang gặp phải trước khi đến gặp chuyên gia cũng có thể hữu ích.

Vì lo lắng hiện diện trong nhiều tình trạng sức khỏe tâm thần như rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD), rối loạn lo âu xã hội và rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) v.v., nên sẽ có lợi nếu tìm được người hiểu được các tiêu chí cụ thể mà một cá nhân có thể đáp ứng để họ có thể được chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Ứng phó với rối loạn lo âu tổng quát (GAD)

Thuốc

Để điều trị GAD, một số loại thuốc có thể được dùng trong thời gian ngắn để làm giảm một số triệu chứng lo âu về mặt thể chất, chẳng hạn như căng cơ và đau bụng.

Benzodiazepin là nhóm thuốc chính có tác dụng giảm lo âu trong thời gian ngắn. Một số ví dụ về benzodiazepin là:

Thuốc Alprazolam (Xanax)
Clonazepam (Klonopin)
Lorazepam (Ativan)

Những loại thuốc này không được khuyến khích sử dụng trong thời gian dài và chúng có tác dụng phụ có thể gây nghiện và lạm dụng.

Các loại thuốc khác, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm, là thuốc làm giảm các triệu chứng tâm lý như trầm cảm và lo âu, và an toàn khi sử dụng lâu dài.

Thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI), ảnh hưởng đến mức serotonin trong não, là lựa chọn thường xuyên của nhiều người. Một số SSRI có thể được kê đơn bao gồm:

Thuốc Citalopram (Celexa)
Fluoxetine (Prozac)
Sertraline (Zoloft)

SSRI có thể mất ít nhất vài tuần để bắt đầu có tác dụng và chúng cũng có thể có một số tác dụng phụ, chẳng hạn như buồn nôn, khô miệng và tăng cân, đặc biệt là khi bắt đầu dùng thuốc. Một số loại thuốc cũng có thể làm tăng ý nghĩ tự tử nên điều quan trọng là phải đảm bảo theo dõi thường xuyên tình trạng của bạn với một chuyên gia.

Liệu pháp hành vi nhận thức

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) là một hình thức trị liệu phổ biến đối với nhiều người mắc chứng lo âu. Có bằng chứng ủng hộ hiệu quả của liệu pháp này trong điều trị chứng lo âu khi so sánh với thuốc trong thời gian dài.

CBT bao gồm các buổi trị liệu thường xuyên với chuyên gia trị liệu với mục tiêu cùng nhau làm việc để quản lý các kiểu suy nghĩ và hành vi tiêu cực hoặc không thích nghi thành những kiểu suy nghĩ và hành vi cân bằng, thực tế và hữu ích hơn.

Trong các buổi CBT, mọi người sẽ học cách nhận biết và kiểm soát những suy nghĩ lo lắng của mình thông qua việc học các kỹ năng cụ thể để quản lý trực tiếp những lo lắng liên quan đến GAD.

Những biến dạng về nhận thức liên quan đến GAD là những đặc điểm có thể được nhắm tới trong các buổi CBT.

Với sự tư vấn của nhà trị liệu, những người mắc chứng GAD cũng có thể học cách thử thách bản thân và phá vỡ vòng luẩn quẩn của sự lo lắng bằng cách xác định và dần dần loại bỏ các hành vi an toàn và thách thức những suy nghĩ tiêu cực.

Thông qua quá trình này, các triệu chứng sẽ cải thiện khi một người xây dựng trên thành công của họ. CBT thường có thể được thực hiện hiệu quả trong khoảng 8-12 buổi tối thiểu, tùy thuộc vào biểu hiện của từng cá nhân. CBT thường được kê đơn cùng với thuốc để điều trị hiệu quả.

Liệu pháp nhận thức dựa trên chánh niệm

Liệu pháp nhận thức dựa trên chánh niệm (MBCT), một nhánh của CBT, có thể giúp những người mắc chứng GAD bằng cách dạy họ phát triển nhận thức không phán xét về suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác cơ thể, thực hành các kỹ thuật chánh niệm để giảm căng thẳng và thúc đẩy sự thư giãn, cũng như nuôi dưỡng lòng trắc ẩn với bản thân và tập trung vào hiện tại.

Liệu pháp chấp nhận và cam kết

Liệu pháp chấp nhận và cam kết (ACT) giúp những người mắc chứng lo âu tổng quát bằng cách dạy họ chấp nhận những suy nghĩ và cảm xúc khó khăn thay vì đấu tranh chống lại chúng.

ACT sử dụng các kỹ thuật chánh niệm để quan sát sự lo lắng từ xa, làm rõ các giá trị cá nhân và thực hiện hành động có ý nghĩa hướng tới mục tiêu. Điều này làm tăng tính linh hoạt về mặt tâm lý, giảm tác động của sự lo lắng và cho phép mọi người theo đuổi một cuộc sống viên mãn bất chấp sự lo lắng.

Liệu pháp tập trung vào cảm xúc

Liệu pháp tập trung vào cảm xúc (EFT) giúp những người mắc chứng rối loạn lo âu tổng quát (GAD) bằng cách nâng cao nhận thức và chấp nhận những cảm xúc tiềm ẩn gây ra lo lắng.

Thông qua sự đồng cảm và các kỹ thuật trải nghiệm như làm việc trên ghế, EFT giúp khách hàng xác định, xử lý và chuyển đổi những cảm xúc đau đớn cốt lõi thúc đẩy sự lo lắng. Điều này cải thiện khả năng điều chỉnh cảm xúc, giảm sự né tránh và nuôi dưỡng lòng trắc ẩn với bản thân, dẫn đến giảm triệu chứng lâu dài và cải thiện sức khỏe.

Phong cách sống

Bên cạnh việc dùng thuốc theo toa và liệu pháp điều trị, một số thay đổi về lối sống và phương pháp tự giúp đỡ có thể giúp ích cho những người đang phải vật lộn với GAD:

Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên
Ngủ đủ giấc
Tập yoga, thiền hoặc các hoạt động thư giãn khác
Tránh các chất kích thích như cà phê
Tránh rượu – rượu có thể khiến mọi người cảm thấy bớt lo lắng ngay lập tức, đó là lý do tại sao nhiều người bị lo lắng có thể tìm đến rượu. Tuy nhiên, họ có thể cảm thấy cáu kỉnh hoặc chán nản hơn sau khi uống; điều này cũng có thể ảnh hưởng đến một số loại thuốc.

Nguồn tham khảo

Cheetham‐Blake, T. J., Family, H. E., & Turner‐Cobb, J. M. (2019). ‘Every day I worry about something’: A qualitative exploration of children’s experiences of stress and coping. British journal of health psychology, 24(4), 931-952.