Lý thuyết phát triển nhận thức của Jerome Bruner

Chế độ này tiếp tục diễn ra sau đó trong nhiều hoạt động thể chất, chẳng hạn như học đi xe đạp.

Chế độ biểu tượng (1-6 tuổi)

Thông tin được lưu trữ dưới dạng hình ảnh cảm giác (biểu tượng), thường là hình ảnh trực quan, giống như hình ảnh trong tâm trí. Đối với một số người, đây là ý thức; những người khác nói rằng họ không trải nghiệm nó.

Điều này có thể giải thích tại sao khi chúng ta học một chủ đề mới, việc có sơ đồ hoặc hình ảnh minh họa đi kèm với thông tin bằng lời thường rất hữu ích.

Suy nghĩ cũng dựa trên việc sử dụng các hình ảnh tinh thần khác (biểu tượng), chẳng hạn như thính giác, khứu giác hoặc xúc giác.

Chế độ tượng trưng (7 tuổi trở lên)

Giai đoạn này phát triển cuối cùng. Ở giai đoạn biểu tượng , kiến ​​thức chủ yếu được lưu trữ dưới dạng ngôn ngữ, ký hiệu toán học hoặc trong các hệ thống ký hiệu khác.

Chế độ này được tiếp thu vào khoảng sáu đến bảy năm tuổi (tương ứng với giai đoạn hoạt động cụ thể của Piaget ).

Ở giai đoạn biểu tượng, kiến ​​thức chủ yếu được lưu trữ dưới dạng từ ngữ, ký hiệu toán học hoặc các hệ thống ký hiệu khác, chẳng hạn như âm nhạc.

Biểu tượng rất linh hoạt vì chúng có thể được thao tác, sắp xếp, phân loại, v.v., do đó người dùng không bị hạn chế bởi các hành động hoặc hình ảnh (có mối quan hệ cố định với thứ chúng biểu thị).

Theo phân loại của Bruner, chúng khác với biểu tượng ở chỗ các biểu tượng là “tùy ý”. Ví dụ, từ “vẻ đẹp” là một cách gọi tùy ý cho ý tưởng về cái đẹp ở chỗ bản thân từ này không đẹp hơn bất kỳ từ nào khác.

Tầm quan trọng của ngôn ngữ

Ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao khả năng xử lý các khái niệm trừu tượng

Bruner lập luận rằng ngôn ngữ có thể mã hóa các kích thích và giải phóng một cá nhân khỏi những ràng buộc khi chỉ xử lý thông qua vẻ bề ngoài, để mang lại nhận thức phức tạp hơn nhưng linh hoạt hơn.

Việc sử dụng từ ngữ có thể hỗ trợ sự phát triển của các khái niệm mà chúng biểu thị và có thể loại bỏ những hạn chế của khái niệm “ở đây và bây giờ”.

Bruner coi trẻ sơ sinh là người thông minh và chủ động giải quyết vấn đề ngay từ khi sinh ra, với khả năng trí tuệ về cơ bản giống với người trưởng thành.

Ý nghĩa giáo dục

Giáo dục nên hướng tới mục tiêu tạo ra những người học tự chủ (tức là học cách học).

Đối với Bruner (1961), mục đích của giáo dục không phải là truyền đạt kiến ​​thức mà là tạo điều kiện cho trẻ em suy nghĩ và kỹ năng giải quyết vấn đề, sau đó có thể chuyển giao cho nhiều tình huống khác nhau. Cụ thể, giáo dục cũng nên phát triển tư duy biểu tượng ở trẻ em.

Năm 1960, tác phẩm The Process of Education của Bruner được xuất bản. Tiền đề chính của tác phẩm Bruner là học sinh là những người học chủ động xây dựng kiến ​​thức của riêng mình.

Sự sẵn sàng

Bruner (1960) phản đối khái niệm về sự sẵn sàng của Piaget . Ông lập luận rằng các trường học lãng phí thời gian cố gắng kết hợp sự phức tạp của tài liệu môn học với giai đoạn phát triển nhận thức của trẻ.

Điều này có nghĩa là giáo viên sẽ giữ lại học sinh vì họ cho rằng một số chủ đề nhất định quá khó hiểu và phải dạy khi giáo viên tin rằng trẻ đã đạt đến giai đoạn trưởng thành về nhận thức phù hợp .

Chương trình giảng dạy xoắn ốc

Bruner (1960) có quan điểm khác và tin rằng trẻ em (ở bất kỳ độ tuổi nào) đều có khả năng hiểu được thông tin phức tạp:

“Chúng tôi bắt đầu với giả thuyết rằng bất kỳ môn học nào cũng có thể được dạy hiệu quả theo một hình thức trung thực về mặt trí tuệ cho bất kỳ đứa trẻ nào ở bất kỳ giai đoạn phát triển nào.” (trang 33)

Bruner (1960) giải thích cách thức thực hiện điều này thông qua khái niệm về chương trình giảng dạy xoắn ốc. Điều này liên quan đến việc thông tin được cấu trúc sao cho các ý tưởng phức tạp có thể được dạy ở mức độ đơn giản hóa trước, sau đó được xem xét lại ở mức độ phức tạp hơn sau này.

Nguyên tắc cơ bản ở đây là học sinh phải xem xét lại các khái niệm cụ thể nhiều lần trong quá trình học tập; mỗi lần như vậy sẽ xây dựng và nâng cao sự hiểu biết của mình, đồng thời đòi hỏi các chiến lược nhận thức phức tạp hơn (và do đó làm tăng sự phức tạp trong sự hiểu biết của mình).

Do đó, các môn học sẽ được dạy ở mức độ khó tăng dần (do đó có phép loại suy xoắn ốc). Lý tưởng nhất là dạy theo cách của ông sẽ giúp trẻ em có thể tự giải quyết vấn đề.

Bruner lập luận rằng, khi trẻ lớn lên, chúng có khả năng thể hiện các phương thức ngày càng phức tạp hơn (về cơ bản là các cách suy nghĩ) – và chương trình giảng dạy theo hình xoắn ốc nên chú ý đến sự phát triển này;

• Ban đầu, trẻ em học tốt hơn khi sử dụng  phương thức biểu diễn chủ động  (tức là trẻ học tốt hơn thông qua việc “làm mọi việc” như các nhiệm vụ chân tay và thể chất) – ví dụ, khái niệm phép cộng có thể được dạy đầu tiên bằng cách yêu cầu trẻ kết hợp các chồng hạt và đếm kết quả.
• Khi lớn lên – và quen thuộc hơn với nội dung môn học – học sinh trở nên tự tin hơn khi sử dụng  phương thức biểu diễn mang tính biểu tượng  ; các em có thể thực hiện nhiệm vụ bằng cách tưởng tượng ra những hình ảnh cụ thể trong đầu. Để tiếp tục ví dụ trên; khi trẻ trở nên tự tin hơn với phép cộng, các em sẽ có thể tưởng tượng ra các hạt để hoàn thành phép cộng (mà không cần phải thao tác các chồng hạt).
• Cuối cùng, học sinh có khả năng thể hiện các phương thức trừu tượng,  tượng trưng hơn  ; không cần phải thao tác vật lý hoặc hình ảnh tinh thần. Do đó, tại thời điểm này, học sinh sẽ không gặp vấn đề gì khi hoàn thành một loạt các phép tính bằng văn bản; về các con số cao hơn khả năng có thể bằng cách “tưởng tượng các hạt cườm”.

Lý thuyết học tập khám phá

Bruner (1960) đã phát triển khái niệm Học tập khám phá – lập luận rằng học sinh “không nên được trình bày nội dung môn học ở dạng cuối cùng mà phải tự mình sắp xếp nội dung đó… [yêu cầu họ] tự mình khám phá ra mối quan hệ tồn tại giữa các mục thông tin”.

Bruner (1961) đề xuất rằng người học tự xây dựng kiến ​​thức của mình và thực hiện điều này bằng cách tổ chức và phân loại thông tin bằng hệ thống mã hóa.

Bruner tin rằng cách hiệu quả nhất để phát triển một hệ thống mã hóa là tự mình khám phá ra nó thay vì nghe giáo viên chỉ bảo.

Khái niệm học tập khám phá ngụ ý rằng học sinh tự xây dựng kiến ​​thức cho chính mình (còn được gọi là phương pháp tiếp cận kiến ​​tạo ).

Kết quả là một hình thức học tập cực kỳ năng động, trong đó học sinh luôn tham gia vào các nhiệm vụ, tìm kiếm các mô hình hoặc giải câu đố – và trong đó họ liên tục cần phải thực hành các lược đồ hiện có của mình , sắp xếp lại và sửa đổi các khái niệm này để giải quyết các thách thức của nhiệm vụ.

Vai trò của giáo viên không phải là dạy thông tin bằng cách học thuộc lòng, mà thay vào đó là tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập. Điều này có nghĩa là một giáo viên giỏi sẽ thiết kế các bài học giúp học sinh khám phá mối quan hệ giữa các bit thông tin.

Để làm được điều này, giáo viên phải cung cấp cho học sinh thông tin họ cần, nhưng không sắp xếp cho họ. Việc sử dụng chương trình giảng dạy xoắn ốc có thể hỗ trợ quá trình học tập khám phá .

Ví dụ, khi dạy một khái niệm cụ thể, giáo viên nên trình bày tập hợp các trường hợp sẽ giúp người học phát triển mô hình khái niệm phù hợp nhất. Giáo viên cũng nên mô hình hóa quá trình tìm hiểu. Bruner có thể sẽ không cho rằng tất cả việc học đều phải thông qua khám phá.

Ví dụ, việc để trẻ em “khám phá” tên của các Tổng thống Hoa Kỳ hoặc những ngày quan trọng trong lịch sử dường như vô nghĩa.

Lý thuyết của Bruner có lẽ rõ ràng nhất khi được minh họa bằng các ví dụ thực tế. Phản ứng theo bản năng của một giáo viên đối với nhiệm vụ giúp trẻ tiểu học hiểu khái niệm về số lẻ và số chẵn, chẳng hạn, sẽ là giải thích sự khác biệt cho chúng.

Tuy nhiên, Bruner cho rằng việc hiểu khái niệm này sẽ chính xác hơn nhiều nếu trẻ tự khám phá ra sự khác biệt; ví dụ, bằng cách chơi một trò chơi trong đó trẻ phải chia đều số hạt khác nhau giữa mình và bạn.

Khám phá không chỉ là một kỹ thuật hướng dẫn mà còn là một kết quả học tập quan trọng. Các trường học nên giúp người học phát triển khả năng tìm ra “quy luật lặp lại” trong môi trường của họ.

Bruner có lẽ sẽ không cho rằng mọi việc học đều phải thông qua khám phá. Ví dụ, có vẻ vô nghĩa khi để trẻ em “khám phá” tên của các Tổng thống Hoa Kỳ hoặc những ngày quan trọng trong lịch sử.

Lý thuyết giàn giáo

Trên thực tế, việc Bruner nhấn mạnh vào việc người học tự khám phá nội dung môn học dường như giải thoát giáo viên khỏi rất nhiều công việc.

Tuy nhiên, trên thực tế, mô hình của ông đòi hỏi giáo viên phải tích cực tham gia vào bài học; cung cấp nền tảng nhận thức giúp học sinh học tập dễ dàng hơn.

Một mặt, điều này liên quan đến việc lựa chọn và thiết kế các tài liệu và hoạt động kích thích phù hợp mà học sinh có thể hiểu và hoàn thành – tuy nhiên Bruner cũng ủng hộ rằng giáo viên nên đi khắp lớp học và làm việc với từng học sinh, thực hiện sáu “chức năng” cốt lõi (Wood, Bruner và Ross: 1976):

• Tuyển dụng : đảm bảo rằng sinh viên quan tâm đến nhiệm vụ và hiểu rõ những yêu cầu đối với họ.
• Giảm mức độ tự do : giúp học sinh hiểu được tài liệu bằng cách loại bỏ các hướng dẫn không liên quan và do đó giảm khía cạnh “thử và sai” của việc học.
• Duy trì định hướng : đảm bảo người học tập trung vào nhiệm vụ và duy trì hứng thú – thường bằng cách chia mục tiêu cuối cùng của nhiệm vụ thành các “mục tiêu phụ” dễ hiểu và đạt được hơn.
• Đánh dấu các tính năng quan trọng : làm nổi bật các khái niệm hoặc quy trình có liên quan và chỉ ra lỗi.
• Kiểm soát sự thất vọng : ngăn chặn học sinh “từ bỏ” nhiệm vụ.
• Trình bày : cung cấp các mô hình để bắt chước hoặc có thể (giải pháp một phần).

Trong bối cảnh này, mô hình của Bruner có thể được mô tả tốt hơn là phương pháp học khám phá có hướng dẫn; vì giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo việc tiếp thu các khái niệm và quy trình mới diễn ra thành công.

Bruner và Vygotsky

Cả Bruner và Vygotsky đều nhấn mạnh đến môi trường của trẻ em, đặc biệt là môi trường xã hội, nhiều hơn Piaget. Cả hai đều đồng ý rằng người lớn nên đóng vai trò tích cực trong việc hỗ trợ việc học của trẻ.

Bruner, giống như Vygotsky, nhấn mạnh bản chất xã hội của việc học, cho rằng những người khác nên giúp trẻ phát triển các kỹ năng thông qua quá trình hỗ trợ.

“[Giàn giáo] đề cập đến các bước được thực hiện để giảm mức độ tự do khi thực hiện một số nhiệm vụ để trẻ có thể tập trung vào kỹ năng khó mà trẻ đang trong quá trình tiếp thu” (Bruner, 1978, tr. 19).

Ông đặc biệt quan tâm đến đặc điểm của những người mà ông cho là đã đạt được tiềm năng của họ với tư cách là một cá nhân.

Thuật ngữ giàn giáo lần đầu tiên xuất hiện trong tài liệu khi Wood, Bruner và Ross mô tả cách “gia sư” tương tác với trẻ mẫu giáo để giúp chúng giải quyết vấn đề tái cấu trúc khối (Wood và cộng sự, 1976).

Khái niệm về giàn giáo rất giống với khái niệm về vùng phát triển gần nhất của Vygotsky và không có gì lạ khi các thuật ngữ này được sử dụng thay thế cho nhau.

Giàn giáo bao gồm sự tương tác hữu ích, có cấu trúc giữa người lớn và trẻ em với mục đích giúp trẻ đạt được mục tiêu cụ thể.

Mục đích của sự hỗ trợ là giúp trẻ đạt được trình độ phát triển cao hơn bằng cách:

• Đơn giản hóa nhiệm vụ hoặc ý tưởng.
• Động viên và khuyến khích trẻ.
• Làm nổi bật các yếu tố quan trọng hoặc lỗi của nhiệm vụ.
• Cung cấp những mô hình có thể bắt chước được.

Bruner và Piaget

Có những điểm tương đồng giữa Piaget và Bruner, nhưng một điểm khác biệt đáng kể là các chế độ của Bruner không liên quan đến nhau theo nghĩa là chế độ trước đó. Mặc dù đôi khi một chế độ có thể chiếm ưu thế trong cách sử dụng, nhưng chúng cùng tồn tại.

Bruner cho rằng mức độ phát triển trí tuệ quyết định mức độ trẻ được hướng dẫn phù hợp cùng với thực hành hoặc kinh nghiệm.

Vì vậy – cách trình bày và giải thích đúng đắn sẽ giúp trẻ em nắm bắt được một khái niệm mà thông thường chỉ người lớn mới hiểu. Lý thuyết của ông nhấn mạnh vai trò của giáo dục và người lớn.

Mặc dù Bruner đề xuất các giai đoạn phát triển nhận thức, ông không coi chúng là đại diện cho các phương thức tư duy riêng biệt khác nhau ở các thời điểm phát triển khác nhau (như Piaget).

Thay vào đó, ông nhìn thấy sự phát triển dần dần của các kỹ năng và kỹ thuật nhận thức thành các kỹ thuật nhận thức “của người lớn” tích hợp hơn.

Bruner coi biểu tượng là yếu tố quan trọng đối với sự phát triển nhận thức và vì ngôn ngữ là phương tiện chính để chúng ta biểu tượng hóa thế giới nên ông rất coi trọng ngôn ngữ trong việc quyết định sự phát triển nhận thức.