Mọi người thường nói rằng họ có độ tuổi lý tưởng cho đối tượng hẹn hò của họ, tuy nhiên, sẽ như thế nào nếu họ gặp một ai đó trực tiếp ngoài đời? Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences (Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ), cho thấy rằng cả nam và nữ đều bị thu hút hơn đôi chút bởi các đối tượng trẻ hơn sau buổi hẹn hò giấu mặt (blind date), ngay cả khi điều đó trái lại với những gì họ nêu ra trước đó.
Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra một giả định phổ biến về chuyện hẹn hò
Rằng đàn ông thường bị thu hút bởi phụ nữ trẻ hơn, còn phụ nữ lại thích đàn ông lớn tuổi hơn. Quan điểm này được củng cố bởi dữ liệu toàn cầu, cho thấy trong hầu hết các cuộc hôn nhân dị giới, nam giới thường lớn hơn nữ giới khoảng 4 tuổi. Mọi người cũng thường bày tỏ sở thích tuổi tác tương tự trong các cuộc khảo sát. Tuy nhiên, đa phần nghiên cứu trước đây chủ yếu dựa trên việc tự khai báo (self-report) hoặc phân tích hành vi hẹn hò qua mạng, chứ chưa thực sự xem xét các tương tác đời thực giữa người với người.
“Thật không dễ dàng để nắm bắt được sự hấp dẫn lãng mạn ngoài đời thực đối với giữa những người ở nhiều độ tuổi khác nhau. Tất nhiên, có rất nhiều nghiên cứu về sự hấp dẫn lãng mạn giữa các sinh viên đại học, nhưng sinh viên đại học thường chỉ thường chỉ nằm trong một khoảng tuổi khá hẹp”, tác giả nghiên cứu Paul W. Eastwick cho biết. Eastwick là giáo sư tâm lý học tại Đại học California ở Davis và là người đồng dẫn chương trình The Love Factually Podcast.
“Cũng có nhiều nghiên cứu xem xét hành vi hẹn hò trực tuyến của con người, nhưng những nghiên cứu này không thể nắm bắt được cảm xúc thật sự giữa hai người về nhau khi họ gặp ngoài đời, một bước thiết yếu trong quá trình hẹn hò. Thực tế, chỉ có duy nhất một nghiên cứu khác từng ghi nhận tuổi tác của một đối tượng hẹn hò gây ảnh hưởng đến sự hấp dẫn ban đầu của đàn ông và phụ nữ đối với đối tác tiềm năng ngoài đời thực (Kurzban & Weeden, 2005).
“Vì thế, khi biết rằng chúng tôi sẽ nhận được bộ dữ liệu này từ Tawkify, đây là câu hỏi nghiên cứu đầu tiên mà chúng tôi đã đăng ký trước: tuổi tác của đối tượng hẹn hò sẽ ảnh hưởng như thế nào đến sự hấp dẫn của nam giới và nữ giới, và liệu những tiêu chí mà họ từng đặt ra về độ tuổi lý tưởng có thực sự quan trọng không?”
Để làm rõ điều này, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 6.262 người tham gia đăng ký Tawkify – một dịch vụ mai mối có trụ sở tại Hoa Kỳ, được thiết kế nhằm giúp mọi người tìm kiếm một mối quan hệ lâu dài. Những người tham gia phần lớn là trung niên với sự đa dạng về chủng tộc, thu nhập và lịch sử tình cảm. Sau mỗi buổi hẹn hò giấu mặt (blind date), cả hai sẽ đánh giá mức độ họ tận hưởng buổi hẹn hò, cảm giác bị hấp dẫn lãng mạn đối với đối tượng hẹn hò, và liệu họ có mong muốn gặp lại người đó lần hai không.
Điều quan trọng là trước đó, người tham gia đã cung cấp giới hạn độ tuổi tối đa lý tưởng cho đối tượng hẹn hò mà họ mong muốn. Tuy nhiên, các chuyên mai mối đôi khi vẫn ghép họ với những người lớn tuổi hơn mức giới hạn này, nếu các đặc điểm khác có tiềm năng phù hợp cao. Chính điều này đã tạo điều kiện để nhóm nghiên cứu kiểm tra xem liệu người tham gia có thật sự bận tâm khi đối tượng vượt ngưỡng tuổi lý tưởng của họ không, và liệu các tiêu chí liên quan đến độ tuổi có thể mạnh hơn ở nam giới mạnh so với nữ giới hay không.
Các phát hiện của nghiên cứu cho thấy một xu hướng nhỏ nhưng nhất quán
Cả nam và nữ đều bị hấp dẫn lãng mạn hơn đôi chút bởi những đối tượng trẻ tuổi hơn. Dựa trên ba thước đo khác nhau: sự hấp dẫn lãng mạn, ấn tượng tổng thể và mong muốn được gặp gỡ lần hai – tuổi trẻ có liên hệ với mức đánh giá cao hơn. Điều này đúng ngay cả khi đối tượng vượt quá độ tuổi tối đa mà người hẹn hò đã nêu trước đó. Đáng bất ngờ là hiệu ứng này thể hiện tương đương ở nam và nữ, bất chấp những giả định lâu đời về sự khác biệt giới tính trong sở thích độ tuổi.
“Chúng tôi phát hiện rằng cả nam và nữ đều bị hấp dẫn hơn một chút bởi những đối tượng trẻ hơn”, Eastwick chia sẻ với PsyPost. “Vì vậy, một điểm then chốt là: phụ nữ thường nói rằng họ bị thu hút bởi những đàn ông lớn tuổi hơn, nhưng trên thực tế, họ có vẻ (dù chỉ hơi) bị hấp dẫn bởi đàn ông trẻ tuổi. Điều này rất bất ngờ, bởi gần như trong mọi nghiên cứu từng thực hiện đều cho thấy phụ nữ mong muốn một bạn đời lớn tuổi hơn.
Thế nhưng, những tiêu chí họ đã nêu về độ tuổi lý tưởng dường như không ảnh hưởng đến cảm nhận thực tế của họ về những đối tượng này chút nào.”
Điều này đi ngược lại với quan điểm cho rằng phụ nữ bị hấp dẫn bởi đàn ông lớn tuổi hơn vì họ có nhiều kinh nghiệm hoặc nguồn lực hơn. Trên thực tế, phụ nữ trong nghiên cứu này thể hiện xu hướng ưu tiên nhẹ đối với các đối tượng trẻ tuổi, tương tự như nam giới. Và mặc dù phụ nữ có xu hướng đặt giới hạn tuổi trên cao hơn, nhưng những sở thích này dường như không chi phối quyết định thực tế của họ. Họ cởi mở hoặc dè dặt với các đối tượng lớn tuổi, cũng không khác gì đàn ông vậy.
“Thật đáng ngạc nhiên khi mức độ ảnh hưởng gần như giống hệt nhau ở cả nam và nữ”, Eastwick chia sẻ. “Sẽ không bất ngờ mấy nếu phụ nữ đơn giản là không có sở thích rõ ràng về độ tuổi của đối tượng hẹn hò, trong khi đàn ông lại có xu hướng thích người trẻ tuổi hơn, ngay cả kết quả đó thôi cũng là điều khá bất ngờ rồi (bởi vì phụ nữ thường nói rằng họ thích đàn ông lớn tuổi hơn). Nhưng điều khiến chúng tôi thực sự bất ngờ là mức độ ưu tiên cho tuổi trẻ lại gần như tương đương nhau (r= .10) giữa hai giới.”
“Đây là cách đơn giản để có thể hình dung con số đó: Bạn sẽ có xu hướng chọn một đối tượng trẻ tuổi hơn hơn thay vì lớn tuổi hơn với tỉ lệ khoảng 55% so với 45%. Tức là, 55% trong đó, bạn sẽ có xu hướng chọn người trẻ hơn. Vậy nên hiệu ứng này khá nhỏ, đến mức bạn sẽ không nhận ra bằng cảm nhận thông thường, nhưng nếu xét trong quy mô lớn thì nó lại tạo ra sự khác biệt đáng kể.”
Các nhà nghiên cứu cũng kiểm tra xem liệu mức độ hấp dẫn có giảm đột ngột khi đối tượng hẹn hò vượt quá độ tuổi tối đa mà người tham gia đã nêu ra hay không. Kết quả cho thấy không hề có sự sụt giảm rõ rệt nào về mức độ thu hút lãng mạn khi điều này xảy ra. Đường cong mô tả mức độ hấp dẫn cũng không thay đổi theo hướng “tụt dốc” khi đối tượng ngày càng lớn tuổi.
Hóa ra, sở thích của người tham gia không bị chi phối bởi những giới hạn tuổi tác cứng nhắc. Thay vào đó, mức độ thu hút lãng mạn giảm dần theo khi độ tuổi của đối tượng tăng lên, bất kể giới hạn tuổi mà họ từng đặt ra.
Để kiểm soát các yếu tố gây nhiễu trong nghiên cứu hành vi hẹn hò, các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích riêng biệt cho nam và nữ, đồng thời điều chỉnh các yếu tố như số lần hẹn gặp lặp lại, đánh giá từ cả hai phía, và sự chồng chéo tự nhiên trong nhóm đối tượng hẹn hò. Trong một phân tích, họ chỉ xem xét những phụ nữ dưới 40 tuổi để loại trừ khả năng rằng sự thu hút lãng mạn bị ảnh hưởng bởi tiềm năng sinh sản liên quan đến tuổi tác.
Kết quả cho thấy, cả nam và nữ đều tiếp tục có xu hướng ưa thích đối tượng hẹn hò trẻ tuổi hơn, ngay cả trong nhóm giới hạn này.
Thu nhập – một yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự lựa chọn bạn đời, cũng không có tác động rõ rệt đến sở thích về độ tuổi. Nghiên cứu bao gồm cả những người có thu nhập cao và thấp, nhưng tình trạng tài chính không làm thay đổi xu hướng này. Phụ nữ có thu nhập cao không bị hấp dẫn nhiều hơn hay ít hơn bởi những đối tượng trẻ tuổi, so với những phụ nữ có thu nhập thấp. Tương tự, độ tuổi của một người đàn ông giàu hay nghèo cũng không làm gia tăng hay giảm sút mức độ thu hút.
Lời giải thích khả thi cho những phát hiện trong nghiên cứu
Thị trường hẹn hò hiện tại có xu hướng lệch về truyền thống hơn. Nhiều phụ nữ được giới thiệu với những người đàn ông lớn tuổi hơn qua các dịch vụ mai mối hoặc mạng lưới xã hội, phần lớn là do niềm tin phổ biến rằng phụ nữ thường thích đàn ông lớn tuổi hơn. Trong nghiên cứu này, độ tuổi trung bình của đối tác nam lớn hơn nữ khoảng 3,5 tuổi, phản ánh rõ cách các nhà mai mối đang vận hành dựa trên các giả định truyền thống.
Tuy nhiên, sự thật là sự thu hút lãng mạn giữa các cặp đôi trẻ tuổi hơn vẫn nhất quán, cho thấy những giả định về sự khác biệt độ tuổi trong hẹn hò có thể không còn phù hợp trong thực tế ngày nay.
Các tác giả cũng cho rằng sở thích của phụ nữ có thể thay đổi tùy thuộc vào bối cảnh. Trong môi trường hẹn hò giấu mặt (blind date), nơi mục tiêu là gây ấn tượng tốt và đánh giá sự ăn ý hoà hợp ban đầu, phụ nữ có thể cởi mở hơn với những người đàn ông trẻ tuổi, hơn so với khi họ trả lời khảo sát lý thuyết hoặc khi suy nghĩ về một mối quan hệ lâu dài.
Sự hấp dẫn ban đầu này có thể phai nhạt theo thời gian hoặc bị chi phối bởi các yếu tố thực tế khác nữa. Ngoài ra, cũng có khả năng rằng chuẩn mực xã hội, chứ không phải sở thích thực sự, đang dẫn dắt những gì mọi người nói về điều họ muốn ở một đối tượng hẹn hò.
Điều thú vị là kết quả của nghiên cứu này trùng khớp với một nghiên cứu trước đó từ năm 2005, cũng cho thấy không có sự khác biệt về giới trong mức độ hấp dẫn với đối tượng trẻ tuổi hơn, khi đặt trong bối cảnh buổi hẹn hò ngắn (speed-dating). Tuy nhiên, do nghiên cứu năm 2005 tập trung vào người trẻ tuổi và cho phép người tham gia chọn trước độ tuổi mong muốn, nên một số học giả đã nghi ngờ về tính khái quát của kết quả.
Nghiên cứu mới này cải thiện điểm đó bằng cách tập trung vào nhóm người trung niên và sử dụng hình thức hẹn hò giấu mặt, nơi người tham gia không thể chọn trước độ tuổi của đối phương để tạo ra môi trường quan sát tự nhiên hơn.
Dù dữ liệu nghiên cứu rất mạnh, với số lượng người tham gia nghiên cứu nhiều, các phân tích được đăng ký trước và bối cảnh tương tác thực tế ngoài đời – nhưng vẫn tồn tại một số hạn chế. Những người tham gia đều thuộc một dịch vụ mai mối trả phí, điều này có nghĩa họ có thể là nhóm người cởi mở hoặc có quan điểm khác biệt so với cộng đồng chung.
Ngoài ra, vẫn chưa rõ liệu sự hấp dẫn ban đầu có chuyển hóa thành sự tương thích lâu dài hoặc một mối quan hệ bền vững hay không. Mọi người có thể bị thu hút bởi đối tượng trẻ tuổi hơn trong lần hẹn đầu tiên, nhưng theo thời gian, những yếu tố khác như tính cách, mục tiêu sống hay giá trị cá nhân có thể trở nên quan trọng hơn nhiều.
“Đây chỉ mới là những buổi hẹn đầu tiên, chúng tôi không biết điều gì sẽ diễn ra ở buổi hẹn thứ hai và các buổi sau đó,” Eastwick lưu ý. “Hoàn toàn có khả năng rằng sở thích của phụ nữ đối với đàn ông lớn tuổi hơn sẽ bắt đầu có ảnh hưởng ở những giai đoạn sau, trước khi một mối quan hệ thực sự được hình thành.”
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng phát hiện này mở ra một cách tiếp cận mới trong việc hiểu về cách các khoảng cách tuổi tác giữa các cặp đôi. Việc phần lớn các cặp đôi vẫn bao gồm nam giới lớn tuổi hơn nữ giới có thể liên quan nhiều hơn đến cấu trúc của thị trường hẹn hò thay vì xuất phát từ những sở thích tâm lý cố hữu.
“Phát hiện này truyền cảm hứng cho một góc nhìn mới để suy nghĩ về sở thích tuổi tác: Điều gì sẽ xảy ra nếu ‘chênh lệch tuổi tác giữa các cặp vợ chồng’ (đàn ông lớn hơn phụ nữ khoảng 3 – 4 tuổi trong các cặp vợ chồng trung bình trên toàn thế giới) được đưa vào nhóm hẹn hò ngay từ đầu?” Eastwick giải thích.
“Rốt cuộc, nam giới trẻ thường chưa được xem là những đối tượng hẹn hò ‘đủ tiêu chuẩn’ cho đến khi họ đạt đến một độ tuổi nhất định, muộn hơn so với nữ giới. Còn những phụ nữ lớn tuổi hơn có thể tự rút lui khỏi thị trường hẹn hò vì họ không muốn trở thành ‘người chăm sóc’ hay ‘người tài trợ’. Chỉ riêng hai yếu tố đó đã có thể tạo ra một hệ thống với chênh lệch độ tuổi trung bình giữa nam và nữ trong việc ‘ai đang hẹn hò’.
Trong hệ thống ấy, cả hai giới đều có thể có xu hướng bị thu hút bởi đối tượng trẻ hơn sau buổi hẹn đầu, nhưng cuối cùng người đàn ông vẫn sẽ lớn tuổi hơn người phụ nữ trong phần lớn các cặp đôi.”
Nghiên cứu “Không có sự khác biệt giới tính trong việc thu hút các đối tác trẻ: Một nghiên cứu dựa trên 4.500 buổi hẹn hò giấu mặt”, được thực hiện bởi Paul W. E. Eastwick, Eli J. Eva M. Finkel Meza, và Kellie Ammerman.
