Trong thời đại mà truyền thông không chỉ phản ánh mà còn dẫn dắt cảm xúc và quan điểm của cộng đồng, việc nhìn nhận mối quan hệ giữa Tâm lý học và Truyền thông hiện đại trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
Tối ngày 19/04/2025, tại phòng B-02.09 – Saigon Campus HUTECH, CLB Tâm lý học HUTECH (HUTECH PSYCLUB) đã tổ chức thành công buổi Talkshow học thuật với chủ đề “Từ Tâm lý học đến Truyền thông hiện đại”, quy tụ sự quan tâm đông đảo từ sinh viên các khoa Tâm lý học, Truyền thông, Marketing và những người yêu thích tư duy liên ngành.
Với chủ đề chính được đặt ra đầy tính khơi gợi: “Truyền thông đang dẫn dắt chúng ta?” Sự kiện đã mang đến một không gian học thuật đầy chiều sâu, nơi các bạn trẻ được cùng nhau đặt câu hỏi, chất vấn thực tại và nhìn lại chính hành vi của mình trong thời đại số.
Talkshow đi sâu phân tích những vấn đề cấp thiết và đậm tính thời sự như:
-
Tác động của mạng xã hội đến cảm xúc cá nhân và hành vi tập thể
-
Vai trò của thuật toán trong việc điều hướng tư duy và xu hướng tiếp nhận thông tin
-
Cảm giác bị theo dõi, bị lôi kéo và áp lực “phán xét xã hội” khi tham gia không gian số
-
Và trên hết: Làm sao để không đánh mất chính mình giữa dòng chảy truyền thông quá tải, đa chiều và dễ thao túng?
Sự kiện càng thêm phần giá trị khi có sự đồng hành của hai diễn giả uy tín và truyền cảm hứng:
-
Tiến sỹ Tô Nhi A – chuyên gia trong lĩnh vực Tâm lý học ứng dụng, Tâm lý đại chúng và truyền thông, đã mang đến một góc nhìn sâu sắc về ảnh hưởng tâm lý trong môi trường truyền thông hiện đại. Những chia sẻ của cô giúp người tham dự hiểu rõ hơn về cảm xúc, hành vi đám đông, và sự cần thiết của một “tâm thế vững vàng” khi sống trong thời đại mạng.
-
Mr. Hồng Minh Đảm – Giám đốc PSYEZ MEDIA, tốt nghiệp chuyên ngành Tâm lý học và có nhiều năm kinh nghiệm thực tế về truyền thông cũng như marketing, truyền thông số, cung cấp những kiến thức chuyên sâu, đồng thời chia sẻ những lời khuyên giá trị giúp các bạn củng cố nền tảng và nâng cao nhiều kiến thức.
Thông qua sự kết hợp giữa lý luận học thuật và thực tiễn ngành nghề, talkshow không chỉ giải thích hiện tượng, mà còn mở ra những định hướng thiết thực cho người trẻ – những “công dân số” đang vừa là người tiêu dùng, vừa là nhà sáng tạo trong hệ sinh thái truyền thông hiện đại.
Không dừng lại ở việc truyền tải kiến thức, chương trình còn trở thành một diễn đàn mở để sinh viên chia sẻ góc nhìn, rèn luyện tư duy phản biện và trao đổi trực tiếp với các diễn giả. Những câu hỏi được đặt ra không chỉ phản ánh sự quan tâm sâu sắc đến hiện thực xã hội, mà còn thể hiện tinh thần học tập chủ động và trách nhiệm của người trẻ với bối cảnh truyền thông ngày nay.
Talkshow đã khẳng định rõ một điều: khoa học tâm lý không chỉ tồn tại trong sách vở, mà đang hiện diện như một công cụ thiết yếu để hiểu – và định hình – thế giới truyền thông đương đại.
Đa dạng góc nhìn từ Tâm lý học tới Truyền thông
Theo Tiến sĩ Tô Nhi A, mọi ngành khoa học đều phải quay về với mục tiêu cốt lõi là phục vụ đời sống con người.
Trong một thế giới ngày càng kết nối và thông tin tràn ngập, việc hiểu rõ mục đích cuối cùng của truyền thông là điều vô cùng quan trọng. Truyền thông không chỉ là việc truyền tải một thông điệp đơn thuần, mà là quá trình tạo ra sự kết nối sâu sắc và có ý nghĩa giữa người gửi thông tin và người tiếp nhận.
Tiến sĩ nhấn mạnh rằng trong hoạt động truyền thông, thông điệp không chỉ là sự kết hợp của từ ngữ hay hình ảnh, mà nó phải được định hướng bởi những câu hỏi căn bản: “Người nghe sẽ cảm thấy gì khi nhận được thông điệp?” và “Mình muốn họ làm gì sau khi tiếp nhận thông tin này?”
Những câu hỏi này không chỉ yêu cầu một sự hiểu biết sâu sắc về mục đích của thông điệp, mà còn đòi hỏi một cái nhìn tinh tế về tâm lý người nhận thông tin. Truyền thông phải xây dựng một kết nối cảm xúc, không chỉ đơn thuần là việc truyền đạt thông tin.
Lúc này, Tâm lý học đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc dẫn đường, giúp giải mã và định hình chính xác mục tiêu truyền thông. Bởi vì tâm lý học giúp chúng ta hiểu rõ nhu cầu thật sự của cả người gửi và người nhận thông điệp, từ đó có thể tạo ra những thông điệp phù hợp và có tác động sâu sắc đến hành vi của người nhận.
Tâm lý học giúp chúng ta đọc hiểu cảm xúc, phân tích những động lực bên trong mà không phải lúc nào cũng dễ dàng nhận thấy. Nó không chỉ giải thích hành vi bề mặt mà còn giúp ta khám phá những khao khát, lo lắng và những nhu cầu tiềm ẩn mà người tiếp nhận thông tin có thể không trực tiếp biểu hiện ra ngoài.
Một thông điệp không chạm đến cảm xúc sẽ khó có thể tạo ra sự thay đổi hành vi, bởi vì hành động của con người không chỉ đơn thuần dựa trên lý trí mà còn bị chi phối mạnh mẽ bởi cảm xúc. Do đó, khi xây dựng thông điệp truyền thông, điều quan trọng không phải chỉ là việc truyền tải một nội dung đơn giản, mà là việc khơi gợi cảm xúc và dẫn dắt hành vi một cách tinh tế, giúp người nghe cảm nhận được giá trị và ý nghĩa thực sự mà thông điệp mang lại.
“Không thể nói rằng là thông điệp không quan trọng được, nhưng cái lõi của thông điệp nó phải đến từ cảm xúc”
-Chia sẻ của Tiến Sỹ Tô Nhi A-
Diễn giả Hồng Minh Đảm cho rằng mọi nội dung truyền tải qua mạng xã hội đều chứa đựng một dạng cảm xúc – từ những cảm xúc đơn giản như tò mò, đau buồn, tức giận, đến những cảm giác mạnh mẽ hơn như sự phấn khích, niềm vui hay sự hài lòng.
Chính những cảm xúc này đóng vai trò là yếu tố dẫn đến tương tác giữa người tiêu dùng và thông điệp truyền thông. Mỗi lần người tiêu dùng cảm thấy kích thích cảm xúc qua các nội dung họ tiếp nhận, từ đó họ sẽ dễ dàng chia sẻ, phản hồi hoặc ra quyết định mua hàng.
Khi vận dụng những cảm xúc này kết hợp với thuật toán hiển thị và đề xuất trên các nền tảng mạng xã hội, doanh nghiệp có thể đạt được hiệu quả truyền thông vượt trội và rõ rệt.
Các thuật toán dựa trên những phân tích hành vi người dùng, sẽ tối ưu hóa các nội dung mà người tiêu dùng dễ dàng tương tác nhất, tạo ra những đề xuất nội dung phù hợp với sở thích và thói quen của họ. Chính sự kết hợp này giúp các chiến dịch truyền thông trở nên mạnh mẽ và hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, sự thành công không chỉ đến từ việc hiểu được cảm xúc của người tiêu dùng, mà còn đến từ việc tạo dựng được một chiến lược truyền thông đúng đắn.
Đó là việc hiểu rõ người tiêu dùng của mình, biết được họ là ai, cần gì, mong muốn gì, và từ đó xây dựng một chiến lược truyền thông, marketing hiệu quả.
Hành trình từ cảm xúc đến hành động của người tiêu dùng không hề đơn giản, nhưng với sự hỗ trợ của các công nghệ hiện đại, doanh nghiệp hoàn toàn có thể tối ưu hóa được quá trình này để đạt được hiệu quả tối đa.
Cả hai diễn giả đều đồng thuận rằng: cảm xúc trong truyền thông không thể tách rời bối cảnh văn hóa. Mỗi khu vực, mỗi cộng đồng có đặc điểm cảm xúc và hệ giá trị khác nhau.
Như Tiến sỹ Tô Nhi A đã dẫn chứng: không thể áp dụng cách truyền thông đậm tính Bắc Bộ vào thị trường Nam Bộ mà không điều chỉnh cho phù hợp. Điều đó đòi hỏi người làm truyền thông không chỉ giỏi về kỹ thuật mà còn phải nhạy bén với văn hóa và tâm lý xã hội.
“Điều mình mong muốn không phải là những điều mà khách hàng muốn.
Đặt mục tiêu đúng với những nghiên cứu nhân khẩu, khi áp dụng vào chiến lược quảng cáo trên các nền tảng sẽ gia tăng hiệu quả”
-Chia sẻ của Diễn giả Hồng Minh Đảm-
Truyền thông xã hội và ảnh hưởng đến tâm lý cá nhân: Giữ vững mình giữa vòng xoáy thông tin
Trong bối cảnh truyền thông xã hội bùng nổ như hiện nay, các chiến dịch truyền thông có thể mang lại những giá trị tích cực, góp phần lan tỏa hành vi tốt trong cộng đồng. Tuy nhiên, đồng thời cũng xuất hiện không ít nội dung gây nhiễu loạn nhận thức, kích thích những phản ứng tiêu cực, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của cá nhân.
Làm thế nào để tiếp nhận các chiến dịch truyền thông mà không bị cuốn theo chiều hướng tiêu cực?
Câu trả lời, theo Tiến sỹ Tô Nhi A, yếu tố quan trọng nhất chính là xây dựng sự bền vững từ bên trong cá nhân.
Chúng ta cần nắm vững kiến thức, hiểu bản chất vấn đề. Khi có được một nhận thức rõ ràng, một góc nhìn đầy đủ, chúng ta sẽ không bị truyền thông ‘dắt mũi’, không bị ồn ào bởi drama.
Nhận thức đầy đủ không chỉ đến từ việc học trong trường lớp mà còn thông qua sự tự rèn luyện liên tục. Khi hiểu rõ giá trị bản thân, người dùng mạng xã hội sẽ tránh được nguy cơ trở thành “nạn nhân” của các nội dung độc hại hoặc xu hướng cực đoan.
Không dừng lại ở kiến thức, sức khỏe tinh thần và cảm xúc cũng là một yếu tố then chốt.
“Những người ồn ào trên mạng xã hội là người có vấn đề trong cuộc sống – về nhận thức, tình cảm, sự bình an về xúc cảm, sự đứt gãy về mặt tình cảm xã hội…
Cho nên họ bị thiếu thốn, bị lo âu, bị bất an. Và cách để bù đắp là một hoạt động nào đó để tôi khẳng định giá trị của bản thân mình. Thì không có gì tuyệt vời hơn là Mạng xã hội”
-Chia sẻ của Tiến sỹ Tô Nhi A-
Yếu tố cuối cùng đó là mỗi người cần xác lập rõ vai trò xã hội của bản thân – tôi là ai, tôi có trách nhiệm và giới hạn gì trong vai trò đó (người mẹ, nhà giáo, người trẻ…). Chính ba yếu tố này: kiến thức – sức khỏe tinh thần – ý thức vai trò, sẽ trở thành “mỏ neo”, giúp ta không bị cuốn trôi giữa dòng xoáy truyền thông xã hội.
Ở một góc độ khác, Diễn giả Hồng Minh Đảm nhấn mạnh rằng, trong thời đại kỹ thuật số, việc vận hành truyền thông không chỉ là quá trình truyền tải thông điệp, mà còn là quá trình thao tác với cảm xúc con người.
Theo Diễn giả, mọi nội dung hiển thị trên các nền tảng mạng xã hội đều được thiết kế để kích hoạt cảm xúc nhất định nơi người dùng: gây tò mò, đánh vào sự tức giận, khơi gợi nỗi buồn hoặc kích thích hành vi chia sẻ. Tất cả những điều đó đều không phải ngẫu nhiên, mà là kết quả của việc ứng dụng Tâm lý học vào chiến lược tiếp cận người tiêu dùng.
Cảm xúc luôn ẩn dưới mọi hoạt động của con người. Và chính cảm xúc là chất dẫn giúp truyền thông đạt được mục đích cuối cùng – dù là bán hàng, xây dựng thương hiệu, hay thay đổi hành vi.
Trong bối cảnh đó, thuật toán hiển thị và đề xuất nội dung trên mạng xã hội đóng vai trò trung gian nhưng đầy quyền lực. Hệ thống này không chỉ “giới thiệu” những gì người dùng thích, mà còn “gợi ý” những gì họ nên quan tâm – từ đó định hướng cách họ suy nghĩ và phản ứng với thông tin.
Diễn giả cũng thảo luận về rủi ro của việc kiểm soát từ khóa và nội dung trên các nền tảng xã hội. Trên lý thuyết, việc giới hạn từ ngữ tiêu cực giúp tạo môi trường lành mạnh. Nhưng nếu không được giám sát chặt chẽ, điều này có thể trở thành một hình thức điều hướng dư luận hoặc thao túng thông tin công khai, đẩy các cuộc tranh luận đi xa khỏi bản chất thật sự.
Một điểm đáng lưu ý trong chia sẻ của Diễn giả là mối quan hệ giữa năng lực truyền thông và năng lực tiếp nhận truyền thông. Trước kia, người ta lo sợ việc không được tiếp cận thông tin, còn giờ đây, điều đáng sợ là chúng ta không có khả năng “lọc” và “hiểu” thông tin, dù nó đang ở ngay trong tay.
Việc có công cụ tiếp cận không còn là vấn đề. Vấn đề là chúng ta có đủ kiến thức và tỉnh táo để sử dụng những công cụ đó một cách đúng đắn hay không.
Tổng kết
“Khách hàng ở đâu thì mình làm truyền thông ở đó”
-Chia sẻ của Diễn giả Hồng Minh Đảm-
Trong một thế giới nơi mọi tương tác đều có thể được số hóa, truyền thông trở thành một phần không thể tách rời khỏi đời sống cá nhân. Việc mỗi cá nhân bị tác động bởi truyền thông là điều không thể tránh khỏi – dù ít hay nhiều, sâu hay nông, tích cực hay tiêu cực.
Tuy nhiên, cách thức mà truyền thông ảnh hưởng đến ta lại không hoàn toàn phụ thuộc vào bên ngoài. Nó được điều tiết bởi hệ giá trị nội tại, nền tảng nhận thức và sự chủ động của mỗi người.
Để giảm thiểu tác động tiêu cực từ truyền thông xã hội, một kỹ năng quan trọng cần được xây dựng là năng lực nhận thức bản thân và biết lên kế hoạch cho các hoạt động cá nhân hằng ngày.
Việc chủ động tạo ra những trải nghiệm thực tế như vận động thể thao, nghệ thuật, học tập tương tác,… không chỉ giúp ta “rút khỏi màn hình” một cách lành mạnh, mà còn là cách để thiết lập lại sự cân bằng trong đời sống tinh thần.
Truyền thông có thể lan tỏa giá trị. Nhưng chính ý thức tiếp nhận có chọn lọc và sự chủ động về tâm lý cá nhân mới là chiếc mỏ neo giúp chúng ta vững vàng giữa dòng chảy thông tin thời đại số.
