Trong một nghiên cứu mang tính đột phá được công bố trên tạp chí Child Development, các nhà nghiên cứu đã khám phá mối quan hệ thời gian thực giữa việc các bà mẹ sử dụng điện thoại và số lượng lời nói được truyền đạt đến trẻ sơ sinh trong các tương tác hàng ngày (Mikhelson và cộng sự, 2024). Điều này gây ảnh hưởng đến việc tiếp thu ngôn ngữ ở trẻ sơ sinh.
Nghiên cứu này nổi bật ở chỗ tập trung vào các bối cảnh đời thực thay vì môi trường phòng thí nghiệm, cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về cách công nghệ hiện đại tác động đến sự phát triển ngôn ngữ sớm.
Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh những tác động tiềm tàng đối với sự phát triển nhận thức và tiếp thu ngôn ngữ ở trẻ sơ sinh, đồng thời đặt ra câu hỏi về vai trò của những phiền nhiễu kỹ thuật số trong việc định hình môi trường lời nói giữa cha mẹ và con cái.
Theo dõi thời gian thực việc sử dụng điện thoại và tác động đến tiếp thu ngôn ngữ ở trẻ sơ sinh
Reed và cộng sự (2017) nhận thấy rằng việc cha mẹ dành nhiều thời gian cho màn hình có liên quan đến việc giảm chất lượng tương tác giữa cha mẹ và con cái.
Cụ thể, họ phát hiện rằng cha mẹ sử dụng thiết bị quá lâu ít có khả năng khởi xướng các cuộc trò chuyện, phản hồi kịp thời hoặc duy trì các tương tác kéo dài với con cái.
Tương tự, McDaniel và Radesky (2018) đã giới thiệu khái niệm “technoference” (can thiệp công nghệ) — những gián đoạn trong tương tác giữa các cá nhân do sử dụng thiết bị kỹ thuật số.
Nghiên cứu của họ chỉ ra rằng technoference ảnh hưởng tiêu cực đến sự nhạy cảm của cha mẹ, làm giảm khả năng chăm sóc chú ý và đáp ứng.
Những phát hiện này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu cách phiền nhiễu kỹ thuật số có thể ảnh hưởng đến cả số lượng và chất lượng lời nói, vốn rất quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ và nhận thức của trẻ em.
Christakis và cộng sự (2009) cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của tương tác giữa cha mẹ và con cái, chỉ ra rằng các yếu tố phiền nhiễu trong môi trường, chẳng hạn như tivi, làm giảm đáng kể tần suất và chất lượng các cuộc trao đổi lời nói.
Sự suy giảm lượng lời nói này có thể dẫn đến hậu quả lâu dài, như nghiên cứu kinh điển của Hart và Risley (1995) đã ghi nhận mối quan hệ giữa lượng ngôn ngữ trẻ tiếp nhận sớm và thành tích học tập sau này.
Theo nghiên cứu của họ, những trẻ sống trong môi trường ngôn ngữ phong phú trong những năm đầu đời có khả năng phát triển vốn từ vựng mạnh mẽ và kỹ năng ngôn ngữ vượt trội khi lớn lên.
Giảm lời nói các bà mẹ dành cho trẻ sơ sinh khi sử dụng điện thoại
Tác động của việc sử dụng điện thoại đối với lời nói của mẹ
Nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) đã chỉ ra rằng việc sử dụng điện thoại của các bà mẹ có sự liên quan chặt chẽ với việc giảm 16% lượng lời nói mà các bà mẹ dành cho trẻ sơ sinh trong suốt các tương tác hàng ngày.
Cụ thể, tác động của việc sử dụng điện thoại đối với lời nói của mẹ trở nên rõ rệt hơn trong các lần sử dụng ngắn, khi thời gian sử dụng chỉ kéo dài từ 1 đến 2 phút, với một sự suy giảm mạnh mẽ lên đến 26%.
Điều này có nghĩa là, ngay cả những gián đoạn ngắn ngủi do việc kiểm tra điện thoại cũng có thể làm giảm đáng kể mức độ giao tiếp bằng lời nói với trẻ sơ sinh, một yếu tố quan trọng cho sự phát triển ngôn ngữ.
Tuy nhiên, đối với những lần sử dụng điện thoại kéo dài hơn (hơn 7 phút), mức độ giảm sút lời nói là ít nghiêm trọng hơn, với một sự giảm chỉ khoảng 12%.
Phát hiện này cho thấy rằng việc sử dụng điện thoại, dù chỉ trong thời gian ngắn, có thể can thiệp vào những khoảnh khắc quan trọng mà cha mẹ có thể tương tác với trẻ.
Điều này cũng khẳng định tầm quan trọng của việc cha mẹ cân nhắc việc sử dụng điện thoại trong những thời điểm quan trọng khi trẻ cần sự chú ý và tương tác bằng lời nói.
So sánh với các nghiên cứu trước đây
Những kết quả của Mikhelson và cộng sự (2024) hoàn toàn phù hợp với các nghiên cứu trước đây về tác động của việc sử dụng thiết bị điện tử đối với các tương tác giữa cha mẹ và trẻ em.
Cụ thể, Lytle và cộng sự (2020) đã tiến hành nghiên cứu về việc cha mẹ sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian chơi chung với trẻ và nhận thấy rằng sự sử dụng thiết bị điện tử làm giảm độ dài và chất lượng của các cuộc trao đổi lời nói với trẻ.
Nghiên cứu này cũng cho thấy rằng, khi cha mẹ bận rộn với thiết bị của mình, trẻ em ít có cơ hội để tương tác, trò chuyện và học hỏi ngôn ngữ qua những cuộc hội thoại tự nhiên.
Bằng cách so sánh các nghiên cứu này, có thể thấy rõ một mối quan hệ giữa việc sử dụng thiết bị điện tử của cha mẹ và sự giảm sút trong chất lượng các cuộc trò chuyện, điều này càng làm tăng thêm lo ngại về ảnh hưởng của công nghệ đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) không chỉ xác nhận những phát hiện trước đây mà còn cung cấp một bức tranh rõ ràng hơn về tác động thực tế của việc sử dụng điện thoại trong bối cảnh cuộc sống hàng ngày của các gia đình.
Tác động đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ
Một yếu tố quan trọng trong nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) là việc giảm bớt các tương tác ngôn ngữ giữa cha mẹ và trẻ, đặc biệt trong những năm đầu đời, có thể có những tác động lâu dài đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Các nghiên cứu trước đây, chẳng hạn như nghiên cứu của Hart và Risley (1995), đã chỉ ra rằng lượng và chất lượng ngôn ngữ mà trẻ em được tiếp nhận trong giai đoạn đầu đời có ảnh hưởng sâu sắc đến khả năng ngôn ngữ sau này của chúng.
Càng có nhiều cơ hội để tương tác và nghe ngôn ngữ từ cha mẹ, trẻ càng phát triển nhanh chóng các kỹ năng ngôn ngữ, bao gồm vốn từ vựng và khả năng hiểu ngữ pháp.
Mặc dù nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) không chứng minh được mối quan hệ nhân quả giữa việc sử dụng điện thoại và sự chậm phát triển ngôn ngữ, nhưng nó cho thấy rằng những gián đoạn trong giao tiếp ngôn ngữ, đặc biệt là trong giai đoạn sớm của trẻ, có thể làm giảm cơ hội học hỏi và phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên.
Điều này càng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cha mẹ cung cấp một môi trường ngôn ngữ phong phú, nơi trẻ em có thể nghe và tham gia vào các cuộc trò chuyện hàng ngày.
Tình huống và thời gian ảnh hưởng lớn nhất
Một phát hiện thú vị trong nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) là tác động của việc sử dụng điện thoại không đồng đều trong suốt cả ngày.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng sự giảm sút lời nói của mẹ xảy ra nhiều nhất trong những thời điểm quan trọng của ngày, chẳng hạn như vào buổi sáng muộn, đầu chiều và giữa chiều, khi các hoạt động chăm sóc như bữa ăn và các hoạt động tương tác thông thường với trẻ em thường xuyên diễn ra.
Đây là những khoảng thời gian mà các bà mẹ thường trò chuyện nhiều hơn với con cái của họ.
Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu của Abels và Behrman (2021), những người cũng phát hiện ra rằng việc sử dụng công nghệ trong các hoạt động chăm sóc như bữa ăn và chăm sóc buổi chiều làm giảm sự tương tác ngôn ngữ giữa cha mẹ và trẻ em, điều này có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Do đó, việc sử dụng điện thoại vào những thời điểm này có thể làm giảm đáng kể cơ hội cho trẻ nhận được những tương tác ngôn ngữ quan trọng, vốn rất cần thiết cho sự phát triển của chúng.
Ý nghĩa đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ sơ sinh
Những phát hiện trong nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) có ý nghĩa sâu sắc đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ sơ sinh.
Nghiên cứu chỉ ra rằng sự giảm sút lời nói của mẹ trong khi sử dụng điện thoại có thể làm giảm cơ hội cho trẻ tiếp xúc với ngôn ngữ, điều này có thể tác động lâu dài đến sự phát triển ngôn ngữ và nhận thức của trẻ.
Các nghiên cứu nền tảng đã khẳng định vai trò quan trọng của ngôn ngữ trong những năm đầu đời, một giai đoạn mà sự phát triển ngôn ngữ của trẻ diễn ra mạnh mẽ nhất và tạo nền tảng cho khả năng học hỏi và giao tiếp trong tương lai.
Hart và Risley (1995) là những tác giả tiên phong trong việc chỉ ra mối liên hệ giữa lượng ngôn ngữ mà trẻ được tiếp xúc và sự thành công học thuật sau này.
Trong nghiên cứu của họ, các tác giả đã theo dõi và phân tích các cuộc trò chuyện giữa cha mẹ và con cái trong những gia đình có hoàn cảnh khác nhau, và phát hiện ra rằng những đứa trẻ tiếp xúc với nhiều lời nói từ cha mẹ có xu hướng phát triển kỹ năng ngôn ngữ tốt hơn và có khả năng thành công học thuật cao hơn khi lớn lên.
Điều này cho thấy rằng, sự phong phú và chất lượng của ngôn ngữ mà trẻ nhận được từ người chăm sóc trong giai đoạn đầu đời đóng vai trò quyết định trong việc hình thành các kỹ năng ngôn ngữ và nhận thức của trẻ.
Tương tự, Rowe (2012) cũng chỉ ra rằng việc trẻ được tiếp xúc với ngôn ngữ từ sớm không chỉ giúp kích thích sự phát triển ngôn ngữ mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển nhận thức tổng thể.
Nghiên cứu của Rowe nhấn mạnh rằng, trong suốt những năm đầu đời, trẻ em học ngôn ngữ chủ yếu qua việc nghe và tham gia vào các cuộc trò chuyện với người lớn.
Sự tương tác này không chỉ giúp trẻ xây dựng vốn từ vựng mà còn giúp trẻ hiểu được cấu trúc ngữ pháp và phát triển các kỹ năng giao tiếp cần thiết trong xã hội.
Lời khuyên thực tế cho phụ huynh
Một khuyến nghị quan trọng từ Mikhelson và cộng sự (2024) là các bậc phụ huynh nên nhận thức rõ về tác động của việc sử dụng điện thoại thông minh đối với việc tương tác với con cái.
Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn điện thoại khỏi cuộc sống hàng ngày, nhưng việc hạn chế sử dụng điện thoại trong những thời điểm quan trọng như khi đang chăm sóc trẻ hoặc chơi cùng trẻ có thể giúp tăng cường sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.
Cha mẹ cần phải có ý thức về việc điện thoại thông minh có thể là một nguồn cản trở trong việc duy trì sự chú ý và sự tương tác với trẻ, đồng thời nhận thức được tác động của công nghệ đối với chất lượng chăm sóc mà họ cung cấp cho con cái.
Những phát hiện của nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cha mẹ phải điều chỉnh thói quen sử dụng điện thoại của mình để bảo đảm rằng trẻ em có thể nhận được sự tương tác đầy đủ và chất lượng, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển ngôn ngữ và nhận thức trong những năm đầu đời.
Một lời từ PSYEZ
Nghiên cứu của Mikhelson và cộng sự (2024) cung cấp cái nhìn quan trọng về ảnh hưởng của việc sử dụng điện thoại đối với sự phát triển ngôn ngữ của trẻ sơ sinh trong môi trường hàng ngày.
Các phát hiện cho thấy rằng việc sử dụng điện thoại của các bà mẹ có thể làm giảm lượng lời nói mà trẻ nhận được, đặc biệt là trong những thời điểm quan trọng khi sự tương tác ngôn ngữ có thể thúc đẩy sự phát triển nhận thức và ngôn ngữ của trẻ.
Việc giảm sút lời nói, dù chỉ trong những khoảng thời gian ngắn, có thể làm giảm cơ hội để trẻ tiếp xúc với ngôn ngữ và học hỏi thông qua các cuộc trò chuyện tự nhiên với người chăm sóc.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng mặc dù công nghệ và các thiết bị điện tử có thể mang lại nhiều tiện ích, chúng cũng cần được sử dụng một cách thận trọng trong những thời điểm quan trọng khi chăm sóc và tương tác với trẻ.
Việc cha mẹ nhận thức rõ ràng về tác động của điện thoại và thiết lập những thói quen sử dụng thiết bị hợp lý là vô cùng quan trọng để đảm bảo trẻ nhận được môi trường giao tiếp đầy đủ và có lợi cho sự phát triển toàn diện của mình.
Nguồn tham khảo
Abels, J., & Behrman, R. (2021). Mealtime interactions and their impact on child development: A review. Journal of Developmental Studies, 34(2), 87-103.
Christakis, D. A., Zimmerman, F. J., & Garrison, M. M. (2009). Effect of background television on parent-child interaction. Pediatrics, 123(4), 959-964.
Hart, B., & Risley, T. R. (1995). Meaningful differences in the everyday experience of young American children. Baltimore: Brookes Publishing.
McDaniel, B. T., & Radesky, J. S. (2018). Technoference: Parent distraction with technology and associations with child behavior problems. Child Development, 89(1), 100-109.
Mikhelson, M., Luong, A., Etz, A., Micheletti, M., Khante, P., & de Barbaro, K. (2024). Mothers speak less to infants during detected real-world phone use. Child Development.
Reed, P., Montgomery, C., & Sullivan, L. (2017). Digital distractions and their impact on parent-child interaction. Computers in Human Behavior, 72, 368-374.
Rowe, M. L. (2012). A longitudinal investigation of the role of quantity and quality of child-directed speech. Child Development, 83(5), 1762-1774.
